ABD Başkanı Donald Trump ve İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, Pazartesi günü Beyaz Saray’da bir araya gelerek Gazze’deki savaşı sona erdirmeyi amaçlayan yeni bir barış planı üzerinde mutabık kaldı. Ancak anlaşmanın hayata geçmesi için Hamas’ın da onay vermesi gerekiyor.
Trump, Netanyahu ile birlikte düzenlediği ortak basın toplantısında bu tarihi anı “güzel bir gün, belki de medeniyet tarihinin en önemli günlerinden biri” sözleriyle değerlendirdi.
Beyaz Saray tarafından yayımlanan plana göre, her iki tarafın anlaşmayı kabul etmesi halinde 72 saat içinde düşmanlıklar sona erecek ve rehineler serbest bırakılacak. Bu adım, iki yıldır süren çatışmaların bitirilmesi yolunda en ciddi girişimlerden biri olarak öne çıkıyor.
Trump basın toplantısında, planın üç aşamalı olduğunu; önce ateşkes, sonra Hamas’ın silahsızlandırılması ve nihayetinde İsrail’in geri çekilmesini öngördüğünü belirtti. Netanyahu’nun plânı onayladığını; Hamas’ın henüz resmi kabul açıklaması yapmadığını, fakat Trump’ın grubun destekleyeceğinden umutlu olduğunu ekledi.
Trump, tüm tarafların onayının “çok yakın” olduğunu vurguladı. 20 maddelik plân, her iki tarafın anlaşması halinde, Hamas’ın elindeki rehinelerin serbest bırakılmasıyla eşzamanlı olarak İsrail’in çekilmesini ve savaşın derhal sona ermesini öneriyor. Bu ilk aşamada ateşkes ilan edilecektir.
Plânın önemli unsurları arasında “geçici uluslararası istikrar gücü” konuşlandırılması ve Trump’ın başkanlık edeceği geçici bir otoritenin kurulması yer alıyor. Ayrıca Hamas’ın tamamen silahsızlandırılması, yönetimde rol almaması, ancak barış içinde bir arada yaşamayı kabul edenlere af verilmesi de planda yer alıyor.
Beyaz Saray’a göre Gazze Şeridi, Trump’ın başkanlık edeceği uluslararası bir kurul tarafından denetlenecek, geçici ve “apolitik” bir Filistin yönetimi tarafından yönetilecek. “Barış kurulu” olarak adlandırılan bu organda eski İngiltere Başbakanı Tony Blair’in yanı sıra ilerleyen günlerde açıklanacak başka liderler de yer alacak.
Bu yapı, Filistin Ulusal Yönetimi’nin reformları tamamlayıp kontrolü devralmasına kadar Gazze’nin yeniden inşasından sorumlu olacak. Trump ayrıca Gazze’de özel bir ekonomik bölge kurmayı ve bölgenin yeniden inşası için kendi adını taşıyan ticaret planını hayata geçirmeyi öneriyor.
İsrail’in çekilmesinin ardından sınırlar yardımlara ve yatırımlara açılacak. Trump’ın önceki tutumlarına göre önemli bir farkla, Filistinlilerin Gazze’den ayrılmaya zorlanmayacağı belirtiliyor. Belgede şöyle deniyor: “İnsanları kalmaya teşvik edeceğiz ve onlara daha iyi bir Gazze inşa etme fırsatı sunacağız.”
Geçtiğimiz hafta Trump, BM Genel Kurulu’nda önemli Arap liderlerle görüşmeler yaptı ve Pazar günü sosyal medyada,” HERKES HİÇBİR ZAMANDA OLMADIĞI GİBİ ÖZEL BİR ŞEY İÇİN HAZIR.” ifadeleri yer aldı.
Cuma günü BM’deki meydan okuyan konuşmasında Hamas’a karşı “işi bitireceğine” söz verdi ve kısa süre önce bazı Batılı ülkelerce tanınan Filistin devletini reddetti.
Netanyahu ve Trump Arasındaki Gerilim
Netanyahu’nun bu barış planına temkinli yaklaşması dikkat çekti. Trump, Batı Şeria’nın ilhak edilmeyeceğini vurgulayarak Arap ülkeleriyle dengeleri gözetmeye çalıştı. Ancak İsrail’in Doha’ya düzenlediği hava saldırısı, ABD’nin bölgedeki Arap müttefiklerini rahatsız etti.
Axios’a konuşan Trump’ın danışmanları, Beyaz Saray’da Netanyahu’ya yönelik sabırsızlık olduğunu aktardı: “Araplar yüzde 100 kabul etti. Şimdi başkanın Netanyahu üzerinde baskı kurmasını bekliyoruz.”
Trump’ın Motivasyonu: Nobel Barış Ödülü
Trump, bu planla Gazze’deki çatışmayı sonlandırarak Nobel Barış Ödülü adaylığını güçlendirmek istiyor. Özel elçisi Steve Witkoff ateşkesin “yakında” olacağını belirtirken, Beyaz Saray sözcüsü Karoline Leavitt tarafların anlaşmaya “çok yakın” olduğunu açıkladı.
Katar, Türkiye ve Bölge Ülkeleri Trump’ın Gazze Çabalarını Memnuniyetle Karşıladı
Katar, Ürdün, Birleşik Arap Emirlikleri, Endonezya, Pakistan, Türkiye, Suudi Arabistan ve Mısır dışişleri bakanları, ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze’de savaşı sona erdirmeye yönelik girişimlerini desteklediklerini açıkladı.
Bakanlar, Trump’ın liderliğinin ve samimi çabalarının bölgede barışın sağlanması için önemli olduğunu belirtti. Açıklamada, ABD ile ortaklığın bölgedeki barışın tesisinde kritik rol oynadığına dikkat çekildi.
rump’ın sunduğu plan;
- Gazze’de savaşın sona erdirilmesini,
- Gazze’nin yeniden inşasını,
- Filistinlilerin yerinden edilmesinin engellenmesini,
- Kapsamlı bir barış sürecinin başlatılmasını içeriyor.
Ayrıca Trump’ın Batı Şeria’nın ilhakına izin vermeyeceği yönündeki açıklaması da memnuniyetle karşılandı.
Bakanlar, ABD ve ilgili taraflarla yapıcı şekilde işbirliği yapmaya hazır olduklarını belirtti. Amaç, anlaşmanın nihai hale getirilmesi ve uygulanmasının barış, güvenlik ve istikrar sağlayacak şekilde gerçekleştirilmesi.
İki Devletli Çözüm Vurgusu
Ortak bildiride şu hedefler öne çıktı:
- Gazze’ye engelsiz insani yardım ulaştırılması,
- Filistinlilerin zorla yerinden edilmemesi,
- Rehinelerin serbest bırakılması,
- Tüm tarafların güvenliğini garanti altına alacak bir mekanizma oluşturulması,
- İsrail’in tamamen geri çekilmesi,
- Gazze’nin yeniden inşası ve Batı Şeria ile birlikte Filistin devletine tam entegrasyonu.
Açıklama, uluslararası hukuk temelinde “iki devletli çözüm”ün bölgesel istikrar ve güvenlik için tek yol olduğu mesajını verdi.
