İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, Yunanistan ve Kıbrıs liderleriyle Kudüs’te düzenlenen üçlü zirveyi, Doğu Akdeniz’de Türkiye’ye yönelik açık mesajların verildiği bir platforma dönüştürdü. Zirvede güvenlik, savunma, enerji ve deniz yetki alanları başlıkları öne çıkarken, Ankara’nın bölgesel politikalarına yönelik eleştiriler dikkat çekti.
Yunanistan Başbakanı Kyriakos Mitsotakis ve Kıbrıs Cumhurbaşkanı Nikos Christodoulides ile ortak basın açıklaması yapan Netanyahu, Türkiye’ye doğrudan atıfta bulunmadan ancak mesajın muhatabını net biçimde işaret ederek şu ifadeleri kullandı: “İmparatorluklarını ve topraklarımız üzerindeki hâkimiyetlerini yeniden kuracaklarını hayal edenler bunu akıllarından çıkarsın. Bu olmayacak.”
Netanyahu, üç ülkenin geçmişte farklı imparatorlukların egemenliği altında kaldığını hatırlatarak, modern dönemde kazanılan bağımsızlığın savunulmasında askeri ve stratejik işbirliğinin kilit rol oynadığını vurguladı.
Zirve, Türkiye ile İsrail arasındaki ilişkilerin son yılların en gergin döneminden geçtiği bir süreçte gerçekleştirildi. 7 Ekim 2023 sonrası Gazze savaşıyla birlikte Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İsrail’i sert biçimde eleştirmiş; Ankara, İsrail ile ticareti askıya almış, hava sahasını kapatmış ve Netanyahu dâhil çok sayıda İsrailli yetkili hakkında hukuki girişimlerde bulunmuştu.
Netanyahu ise Türkiye’nin Gazze ve Doğu Akdeniz politikalarını, İsrail–Yunanistan–Kıbrıs hattında artan savunma işbirliğinin gerekçelerinden biri olarak gösterdi.
Doğu Akdeniz’de Güvenlik ve Deniz Yetki Alanları
Zirve sonrası yayımlanan ortak bildiride, üç ülke:
- Güvenlik, savunma ve askeri işbirliğinin derinleştirilmesi
- Deniz yolları ve kritik altyapının korunması
- Deniz güvenliği ve hızlı müdahale kapasitesi
- Enerji projelerinde uluslararası hukuka vurgu
konularında mutabakata vardıklarını duyurdu.
Bildiri metninde, münhasır ekonomik bölgeler (MEB) ve kıta sahanlığı haklarına yapılan vurgu, Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki enerji ve deniz yetki alanı iddialarına dolaylı bir yanıt olarak yorumlandı.
Yunanistan: Enerji Geçidi ve Stratejik Merkez
Mitsotakis, Yunanistan’ın Güneydoğu Avrupa’nın enerji merkezi haline geldiğini belirterek, LNG altyapısı, deniz altı elektrik bağlantıları ve enerji arz güvenliğinin zirvenin temel başlıkları arasında yer aldığını söyledi.
Netanyahu da enerji işbirliğinin, İsrail–Yunanistan ilişkilerinin son 15 yıldaki en güçlü ayağına dönüştüğünü vurguladı.
Bu kapsamda:
- Yunanistan üzerinden Avrupa’ya uzanacak deniz altı elektrik bağlantısı,
- LNG terminalleri,
- ve IMEC entegrasyonu
zirvede ele alınan stratejik projeler arasında yer aldı.
Askeri İşbirliği ve Türkiye Algısı
Yunan basınına yansıyan değerlendirmelere göre, Atina yönetimi Türkiye’nin askeri duruşu ve Doğu Akdeniz’deki faaliyetleri nedeniyle İsrail ve Kıbrıs ile daha entegre bir savunma yapısı oluşturma arayışında. Zirvenin, üç ülke arasında olası bir hızlı müdahale gücü kurulması tartışmalarının hemen ardından yapılması dikkat çekti.
Netanyahu, “Karşı karşıya olduğumuz tehditler gerçek. Birlikte sadece ülkelerimizi değil, küresel ticaretin dayandığı deniz yollarını da koruyoruz” diyerek bu yaklaşımı açıkça dile getirdi.
Gazze, Lübnan ve Bölgesel Diplomasi
Üç lider, ABD’nin Gazze için sunduğu barış planına destek verirken, Hamas’ın silahsızlandırılması çağrısını yineledi. Ayrıca İsrail ile Lübnan arasında ABD arabuluculuğunda yürütülen temaslar olumlu karşılandı.
Açıklamada, Lübnan’ın egemenliğine vurgu yapılırken, İran destekli Hizbullah tehdidine karşı devlet otoritesinin güçlendirilmesi gerektiği ifade edildi.
