ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth, Ulusal Savaş Koleji’nde yaptığı kapsamlı konuşmada, Pentagon’un Soğuk Savaş döneminden kalma hantal tedarik sistemini tamamen değiştirmeye yönelik reform planlarını açıkladı.
Savunma sanayi yöneticileri, generaller ve kongre temsilcilerinin katıldığı toplantıda Hegseth, “Savunma sektörü artık daha hızlı, çevik ve risk almaya istekli olmalı; aksi hâlde bu yarışta kaybolacak,” ifadelerini kullandı.
Bakan, mevcut sistemin “kriz anlarında ölçeklenemeyen” ve bürokrasiye saplanmış bir yapıya dönüştüğünü belirterek, savunma sanayinin “kendi sermayesini üretim kapasitesini artırmak için kullanması” gerektiğini vurguladı.
Hegseth,“Kapitalist bir ekonomide yaşıyoruz; kâr elbette önemli, ancak sadece vergi mükelleflerinin parasıyla ayakta kalmak artık mümkün değil,” dedi.
“Savaş Tedarik Sistemi”ne Geçiş
Konuşmanın ardından Pentagon, üç kritik karar yayımladı:
- Savunma Tedarik Sistemi’nin adının “Savaş Tedarik Sistemi”ne dönüştürülmesi,
- Ortak gereksinim sürecinin yeniden düzenlenmesi,
- Yabancı Askeri Satışların (FMS) hızlandırılması.
Bu adımlar, Hegseth’in hız, esneklik ve özel sektörle yakın işbirliği odaklı “Yeni Pentagon Modeli”nin temel taşları olarak görülüyor.
Hegseth, “Biz üzerimize düşeni yapacağız, ancak endüstri de kendi kapasitesini artırmak için yatırım yapmalı. Aksi hâlde üretim yetkilerini başka yerlere kaydırmaya hazırız,” uyarısında bulundu.
“Hız, Mükemmelliğin Yerine Geçiyor”
Bakan, konuşmasında “hız” kelimesini 25’ten fazla kez tekrarlayarak, Pentagon’un artık yüzde 100 kusursuz sistemler yerine “%85 çözümü hızlıca sahaya sürmeyi” hedeflediğini belirtti.
“Yüzde 85’lik çözümü şimdi alıp, zamanla yüzde 100’e ulaşmak için birlikte çalışacağız,” dedi.
Bu yaklaşım, mükemmeliyet arayışı uğruna yıllarca süren gecikmelere son verilmesi anlamına geliyor.
Yeni sistemle birlikte:
- Program Yürütme Ofisleri, yerini çoklu projeleri yönetecek Portföy Satın Alma Yöneticilerine (PAE) bırakacak,
- Performans kartları (portfolio scorecards) ile programların başarısı ölçülecek,
- Ticari çözümler ve sabit fiyatlı sözleşmeler öncelikli olacak,
- Ana yüklenicilere bağımlılığı azaltmak için her kritik programda en az iki tedarikçi şartı getirilecek.
Endüstriye “Kendinize Yatırım Yapın” Çağrısı
Hegseth, “Büyük savunma firmaları kendi sermayelerini elden çıkarmalı, fabrikalarını yenilemeli ve işgücünü geliştirmelidir. Aksi hâlde Pentagon’un yeni stratejisinde yer bulamayacaklar,” dedi.
Bakanın bu sözleri, Lockheed Martin, Boeing ve Northrop Grumman gibi devleri doğrudan hedef alan bir uyarı olarak değerlendirildi.
L3Harris CEO’su Chris Kubasik ise reformları olumlu karşıladı:“On yıllardır ticari ürünlere yatırım yapıyoruz. Daha akıcı ve daha az bürokratik bir satın alma sistemine geçişi destekliyoruz,” dedi.
Yabancı Askeri Satışlarda Yeni Dönem
Konuşmanın bir bölümü, uzun süredir gecikmelerle anılan Yabancı Askeri Satışlar (FMS) sürecine ayrıldı.
Hegseth, “Her dış ziyaretimde aynı şikayeti duyuyorum. 2014’te sipariş veriliyor, teslimat 2032’de yapılıyor. Bu kabul edilemez,” diyerek, FMS süreçlerinin Savunma Güvenlik İşbirliği Ajansı (DSCA) üzerinden doğrudan satın alma müsteşarlığına bağlanacağını açıkladı.
Amaç, müttefik ülkelere silah teslimatlarını hızlandırmak ve ABD üretim kapasitesini etkin kullanmak.
Endüstri ve Uzmanlardan İlk Tepkiler
Reformların “nihayet uygulanabilir bir seviyeye ulaştığını” belirten Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi’nden (CSIS) Jerry McGinn, “Savunma ekosistemi son on yılda olgunlaştı; bu planın takip edilmesi çok önemli” dedi.
Applied Intuition CTO’su Peter Ludwig ise, “Bu yaklaşım, savunmada start-up kültürünün önünü açacak. Modern sistemler, artık ticari hızda gelişmeli,” yorumunda bulundu.
Havacılık ve Uzay Sanayii Derneği Başkanı Eric Fanning de reformları “iddialı ama gerekli” olarak niteledi:“Pentagon bu kez gerçekten kararlı görünüyor. Endüstri bu çağrıya cevap verecektir.”
Hegseth’in Reformu – Fırsat mı, Kaos mu?
ABD basınında Hegseth’in çıkışı, “Pentagon’un onlarca yıldır gerçekleştiremediği reformları zorla hayata geçirme girişimi” olarak yorumlanıyor.
Ancak bazı uzmanlar, Hegseth’in çatışmacı üslubunun sürecin başarısını zora sokabileceğini düşünüyor.
Stanford Üniversitesi’nden Prof. Steve Blank, “Bu, mevcut sistemin ölüm çanıdır. Ancak ana yükleniciler buna lobilerle karşı koyacaktır,” dedi. Blank’e göre, Pentagon artık “kapıyı çalan startup’larla” geleneksel devleri rekabete zorlayacak.
Hegseth’in reformu, ABD savunma sanayisinin geleceğinde belirleyici olacak. Eğer bu dönüşüm başarıya ulaşırsa, ABD ordusu ticari hızda üretim yapan, çok kaynaklı, risk almaya açık bir yapıya kavuşacak.
Ancak başarısız olursa, bu girişim de selefleri gibi bürokrasi duvarına çarpmış bir reform denemesi olarak tarihe geçecek.
Kaynaklar: Defense One, Breaking News, Slate, Air & Space Forces Magazine, POLITICO,
