Çad, Fransız güçlerinin topraklarından çekilmesini talep eden son Afrika ülkesi oldu. Çad Devlet Başkanı Mahamat Idriss Deby, Pazar günü düzenlediği basın toplantısında, Fransa ile askeri ilişkileri sona erdirme kararını mevcut savunma anlaşmasının artık Çad’ın güvenlik gereksinimlerine uygun olmadığını belirterek açıkladı.
Karar, Fransa’nın Orta Afrika ülkesindeki askerlerini geri çekmesini zorunlu kılıyor ve ülkedeki artan Fransız karşıtı duyguları yansıtıyor. Deby, Fransa ile 65 yıldır süregelen askeri bağların, Çad’ı terörizm ve silahlı çatışmalar gibi güvenlik sorunlarından kurtarmaya yardımcı olmadığını ifade etti.
Devlet televizyonunda yayınlanan mesajında Deby, Fransız ordusuyla işbirliği anlaşmalarını sona erdirme kararının, üç yıllık askeri geçiş dönemini tamamlamaya yönelik bir adım olduğunu söyledi. Deby, yalnızca birbirlerinin bağımsızlığına ve egemenliğine saygı gösteren ülkelerle işbirliği yapacağını vurguladı ve Çad’ı hâlâ bir sömürge gibi gören ülkelerle ilişkileri keseceğini belirtti.
Geçen hafta Çad hükümeti, Fransa ile askeri ilişkilerin sonlandırıldığını duyurdu. Yetkililer, bu açıklamanın, Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot’nun Çad ziyaretinden sonra yapıldığını söyledi. Barrot, Çad ordusunun sivilleri ve mallarını koruyabilecek kadar güçlü olduğunu ifade etmişti. Fransa Dışişleri Bakanlığı ise Çad’ın kararını not ettiklerini belirtti ancak ayrıntı vermedi.
Fransa’nın Çad’da yaklaşık 1.000 askeri ve savaş uçakları bulunuyor. Ekim 2023’te bazı Fransız birlikleri Nijer’den Çad’a kaydırılmıştı. Fransız askeri varlığı, Sahel bölgesindeki İslamcı aşırılık yanlılarıyla mücadeleyi amaçlayan Barkhane Operasyonu’nun bir parçasıydı.
Çad Dışişleri Bakanlığı, savunma işbirliği anlaşmasını sona erdirme kararının, ülkenin bağımsızlık ve egemenlik hedefleri doğrultusunda olduğunu açıkladı. Bakanlık, bu kararın stratejik ortaklıkların yeniden tanımlanmasına olanak sağlayacağını belirtti.
Çad’ın kararı, Fransa’nın Afrika’daki etkisine karşı genişleyen bir değişimin parçası. Mali, Burkina Faso, Nijer ve Senegal gibi ülkeler, Fransız askerlerini sınır dışı ederek benzer adımlar attı. Senegal Cumhurbaşkanı Bassirou Diomaye Faye, ülkedeki Fransız askeri üslerinin kapatılması çağrısında bulundu ve bu üslerin Senegal’in egemenliğiyle bağdaşmadığını savundu.
Fransa, Afrika’daki askeri varlığını azaltma planları üzerinde çalıştığını ve önceden konumlandırılmış güçlerin büyük ölçüde azaltılacağını duyurdu. Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, bazı eski sömürgelerde artan Fransız karşıtlığı ve Rusya gibi ülkelerin nüfuz arayışı nedeniyle Fransa’nın Afrika’daki varlığında azalma olacağını açıkladı.
Çad ve diğer Afrika ülkeleri, Fransız askeri varlığına karşı çıkarken, bağımsızlıklarını ve egemenliklerini güçlendirme çabalarını sürdürüyor. Bu gelişmeler, Fransa’nın Afrika’daki geleneksel etkisinin zayıflamasına işaret ediyor.
