Tahran, Umman’ın arabuluculuğunda yürütülen müzakerelerde yalnızca nükleer program ve yaptırımların gündeme geleceğini belirtti.
İran Dışişleri Bakanlığı, ABD ile yapılması planlanan görüşmelerin Umman’ın arabuluculuğuyla dolaylı olarak gerçekleşeceğini ve sadece nükleer program ile yaptırımların kaldırılmasına odaklanılacağını açıkladı. Görüşmelerin yeri ise henüz netlik kazanmadı.
İran Dışişleri Bakanı Abbas Araghchi ile ABD’nin Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff, Cumartesi günü Umman’ın başkenti Maskat’ta iki saat süren dolaylı görüşmeler gerçekleştirdi. Bu süreçte taraflar ayrı odalarda yer aldı ve Umman arabuluculuk görevini üstlendi. Bu görüşme, 2015 nükleer anlaşmasının çökmesinden bu yana iki ülke arasında yapılan en üst düzey temaslardan biri olarak kaydedildi.
Yeni görüşme turunun 19 Nisan’da yapılması planlanıyor.
“Görüşmeler Sadece Nükleer Programla Sınırlı Kalacak”
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Esmaeil Baqaei, devlet televizyonuna yaptığı açıklamada, görüşmelerin yalnızca nükleer mesele ve yaptırımların kaldırılmasıyla sınırlı kalacağını, ABD ile başka herhangi bir konunun ele alınmayacağını vurguladı.
Ancak analistler, Washington’un İran’ın balistik füze programını ve Tahran’ın İsrail karşıtı gruplara verdiği desteği de gündeme getirmeye çalışacağını belirtiyor. İran ise bu iddiaları reddederek yalnızca nükleer program konusunda konuşacağını ifade ediyor.
Trump: “İşi Bitirmeden Hiçbir Şey Önemli Değil”
Eski ABD Başkanı Donald Trump, Cumartesi günü Air Force One uçağında yaptığı açıklamada, “Bence iyi gidiyorlar” ifadesini kullansa da, “İşi bitirene kadar hiçbir şeyin önemi yok” diyerek temkinli bir tutum sergiledi.
İran, nükleer silah elde etme çabalarını sürekli olarak reddederken, uranyumu yüksek derecede zenginleştirmesi ve nükleer tesislerini denetime kapatması uluslararası endişeleri artırıyor. Balistik füze kapasitesindeki artış da bu kaygıları derinleştiriyor.
İsrail-İran Gerilimi ve Ekonomik Yansımalar
İran, İsrail’in Gazze’deki Hamas ve Lübnan’daki Hizbullah’a yönelik saldırıları karşısında bölgedeki nüfuzunu korumaya çalışıyor. Bu arada İran para birimi riyal, yaptırımların etkisiyle büyük değer kaybı yaşadıktan sonra bir miktar toparlandı.
Trump’ın geçtiğimiz haftalarda İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’e gönderdiği mektupta, nükleer müzakerelere dönülmezse askeri seçeneklerin masada olduğunu belirtmesi, diplomatik sürecin önemini artırdı.
Taraflardan “Yapıcı” Değerlendirme
Hem İran hem de ABD, Maskat’taki görüşmeleri “yapıcı” olarak nitelendirdi. Umman Dışişleri Bakanı Badr Albusaidi, sürecin dostane bir atmosferde ilerlediğini belirtti. Tahran’da yetkililer, Araghchi ile Witkoff’un kısa süreli doğrudan temas kurduğunu açıkladı.
İran medyası ise bu temasları “dönüm noktası” olarak değerlendirdi. Reformist Shargh gazetesi, ilişkilerdeki bu gelişmenin tarihi önem taşıdığını yazarken, muhafazakâr Kayhan gazetesi ise ABD’nin nükleer dışı konuları gündeme getirmemesini memnuniyetle karşıladı.
Tarihsel Arka Plan
İran ve ABD arasında diplomatik ilişkiler, 1979 İslam Devrimi sonrası Tahran’daki ABD Büyükelçiliği’nin basılması ve 52 Amerikalının rehin alınmasıyla kopmuştu. O tarihten bu yana iki ülke arasında resmi diplomatik ilişki bulunmuyor.
