Kolombiya, İsrail’den tedarik ettiği Kfir savaş uçaklarının yerini alacak yeni bir filo arayışındaydı. Saab Gripen E modelini tercih eden Kolombiya, ABD’nin engeli nedeniyle bu planını hayata geçiremiyor.
Kolombiya, hizmet ömrünün sonuna yaklaşan IAI Kfir savaş uçaklarının yerine yeni nesil bir model arıyordu. Saab, Kolombiya’ya Gripen E savaş uçaklarını cazip fiyatlarla ve Brezilya’daki Embraer montaj hattı üzerinden üretim seçeneğiyle sundu. Anlaşmanın yaklaşık üç milyar avro değerinde olduğu belirtiliyordu. Ancak ABD’nin devreye girmesiyle süreç kesintiye uğradı.
Washington’un bu anlaşmadaki rolü, Gripen E’nin General Electric F414-GE-39E motorunu kullanıyor olmasından kaynaklanıyor. ABD, Saab’ın bu motoru Kolombiya’ya ihraç etmesine izin vermedi. Bunun yerine Kolombiya’ya Lockheed Martin F-16V modelini satın alması yönünde baskı yapıldı.
ABD yönetimi, Amerikan savunma şirketlerini küresel pazarda en ön sıraya yerleştirmeyi hedefliyor. Kolombiya için alternatif olarak sunulan Fransız Dassault Rafale, fiyatının yüksek olması nedeniyle Bogota için cazip bir seçenek olmadı. Eurofighter Typhoon da benzer şekilde yüksek maliyetli olduğu için ihtimalleri daraltıyor.
Teorik olarak, Kolombiya Çin’den Chengdu J-10C sipariş edebilir. Ancak bu, ABD ile ilişkiler açısından ciddi bir gerilim yaratabilir ve şu an için pek olası görünmüyor.
Saab ve Gripen E/F için bu gelişme, küresel savunma pazarında sistematik bir engel oluşturabilir. ABD, İsveç’in savunma sanayisindeki rekabet gücünü zayıflatmak için benzer stratejileri farklı pazarlarda da uygulayabilir. Örneğin Gripen E şu anda Peru’da MiG-29 ve Mirage 2000’in yerine aday olarak öne çıkarken, Tayland’da F-16V ile rekabet ediyor.
Kolombiya ile yapılan anlaşmanın iptali, Saab için ciddi bir kayıp oldu. Şu ana kadar Gripen E için tek büyük ihracat müşterisi, 36 uçak siparişi veren Brezilya. Ancak son dönemde Saab, Rafale ve özellikle Lockheed Martin F-35A karşısında birçok ihale kaybetti.
Kolombiya’nın ABD’nin baskısıyla F-16V’ye yönelip yönelmeyeceği belirsizliğini koruyor. Sol eğilimli Gustavo Petro hükümeti, ABD ile politik olarak mesafeli bir tutum sergilese de ekonomik ve stratejik faktörler nihai kararı belirleyecek. Alternatif seçenekler mevcut, ancak en büyük soru işareti Kolombiya’nın bunları finanse edip edemeyeceği.
