Tümgeneral Seyyid Abdürrahim Musevi, 13 Haziran 2025’te Ayetullah Ali Hamaney tarafından İran Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı’na atandı. Bu atama, önceki Genelkurmay Başkanı Tümgeneral Muhammed Hüseyin Bakıri’nin İsrail’in Tahran’a düzenlediği saldırılarda hayatını kaybetmesiyle boşalan pozisyona yapıldı.
Musevi, 1959 yılında İran’ın Kum şehrinde doğmuştur. Erken yaşta, babasının iplik atölyesinde çalışmaya başlamış ve henüz 6 yaşındayken iş hayatına adım atmıştır. Gençlik yıllarında futbol hakemliği eğitimi almış ve bir süre antrenörlük yapmıştır. Bu sivil deneyimleri, onun disiplinli ve çok yönlü bir kişilik geliştirdiğini göstermektedir.
1979 yılında İran İslam Cumhuriyeti Ordusu’na katılan Musevi, aynı yıl Kara Kuvvetleri Subaylık Fakültesi’nde askerî eğitimine başlamıştır. 1997’de DAFOS (muhtemelen bir askerî eğitim programı) eğitimini tamamlamış ve Millî Savunma Yüksek Üniversitesi’nde “Savunma Yönetimi” alanında teorik doktora yapmıştır. Bu akademik başarı, onun stratejik düşünce ve yönetim becerilerini geliştirdiğini ortaya koymaktadır.
Musevi, İran-Irak Savaşı sırasında 96 ay boyunca cephede görev yapmış, Valfajr 4, 9, Beyt-ül Mukaddes 5, Kadir, Nasr gibi önemli operasyonlara katılmıştır. Ayrıca Kürdistan ve Huzistan bölgelerinde hizmet vermiş ve bu süreçte gazi unvanını kazanmıştır. Bu uzun süreli cephe deneyimi, onun askeri liderlik kapasitesini ve dayanıklılığını kanıtlamıştır.
Musevi’nin kariyeri, düzenli bir yükseliş göstermiştir.İran Ordusu Genelkurmay Başkanlığı 2005–2007, Ordu Genel Komutanı Yardımcılığı 2007–2016, Genelkurmay Başkanlığı Yardımcılığı 2016, İran İslam Cumhuriyeti Ordusu Genelkurmay Başkanlığı 2017, Hatemü’l-Enbiya Hava Savunma Karargâhı Komutanlığı 2019, Genelkurmay Başkanlığı (Muhammed Bakıri’nin vefatından sonra)
Bu atamalar, Musevi’nin hem düzenli ordu hem de stratejik savunma alanlarında üst düzey sorumluluklar üstlendiğini göstermektedir. Özellikle 23 Haziran 2025’teki ataması, İran tarihinde düzenli ordu subayı olarak Genelkurmay Başkanlığı’na getirilen ilk kişi olması açısından tarihi bir öneme sahiptir. Ayrıca, Millî Savunma Yüksek Üniversitesi’nde öğretim üyesi olarak görev yapması, onun akademik ve pratik alanlardaki etkisini artırmaktadır.
Musevi, askeri liderliğinin yanı sıra kamuoyu önünde yaptığı açıklamalarla da dikkat çekmiştir. Örneğin, IRINN’in “Bîrûn ez Teâruf” programında İsrail’in yok olmasını hayal ettiğini ifade etmiş ve bu açıklama, İran’ın İsrail’e yönelik politik duruşunu yansıtmıştır. Yine Mart 2018’de Rahiyan-ı Nur toplantısında, Amerika’nın gücünü kaybedeceğini ve İsrail’in 25 yıl içinde sona ereceğini öngörmüştür. Bu tür açıklamalar, onun jeopolitik konulara yönelik sert ve ideolojik bir duruş sergilediğini göstermektedir.
Musevi, 13 Haziran 2025’te Ayetullah Ali Hamaney tarafından yayımlanan kararnameyle Genelkurmay Başkanlığı’na atanmıştır. Atama kararnamesinde, onun liyakati, değerli hizmetleri ve tecrübeleri vurgulanmış, Silahlı Kuvvetler ve halk seferberliği (Besic) teşkilatının savunma kapasitesini artırması beklenmiştir. Bu rol, İran’ın güvenlik stratejisinde kritik bir öneme sahiptir ve Musevi’nin liderlik becerileri, özellikle İsrail ve ABD gibi aktörlere yönelik tehditlere karşı etkili yanıtlar verme kapasitesini test edecektir.
İran’ın askeri yapısı, çift başlı komuta yapısı, ideolojik bağlılık, bölgesel vekil güç stratejisi ve asimetrik savaş kapasitesi gibi özgün unsurlara dayanır.
İRAN’IN ASKERİ YAPISI: GENEL BAKIŞ
1. Komuta ve Kontrol
İran’da silahlı kuvvetlerin nihai komutanı İran’ın Dini Lideri (şu an Ayetullah Ali Hamaney)’dir. Anayasal olarak en üst düzey askerî yetkiye sahiptir.
- Savunma Bakanı, silahlı kuvvetlerin lojistik ve teçhizat desteğinden sorumludur ama operasyonel komuta yetkisi yoktur.
- Genelkurmay Başkanlığı ise tüm silahlı kuvvetlerin koordinasyonundan ve stratejik planlamadan sorumludur.
2. İkili Yapı: Düzenli Ordu (Artesh) vs. Devrim Muhafızları (IRGC)
🟦 1. Düzenli Ordu (Artesh)
Geleneksel anlamda devletin silahlı gücüdür. Dört ana kuvvetten oluşur:
- Kara Kuvvetleri (NEZAJA)
- Hava Kuvvetleri (NEDSAJA)
- Deniz Kuvvetleri (NEDAJA)
- Hava Savunma Kuvvetleri
Artesh, ülke savunmasının klasik yönüyle ilgilenir ve sınır güvenliği gibi görevlerde daha aktiftir.
2. Devrim Muhafızları Ordusu (IRGC / Pasdaran)
1979 İslam Devrimi’nden sonra rejimi korumak amacıyla kuruldu. Devlete değil, doğrudan Dini Lider’e bağlıdır. Aşağıdaki unsurlardan oluşur:
- IRGC Kara Kuvvetleri
- IRGC Hava-Uzay Kuvvetleri: Balistik füze birimlerini içerir.
- IRGC Deniz Kuvvetleri: Asimetrik deniz harbi (sürat tekneleri, denizaltılar vb.)
- Kutsal Savunucular Tugayı / Kudüs Gücü (Quds Force): Dış operasyonlar birimi, özellikle Suriye, Irak, Lübnan, Yemen gibi ülkelerde faaliyet gösterir.
- Besic (Basij) Milisleri: Sivil milis kuvveti, seferberlik ve iç güvenlikte görev alır.
3. İran’ın Stratejik Doktrini
- Asimetrik Savaş: Düşmana doğrudan değil, dolaylı ve sürpriz yöntemlerle zarar vermek. Bu nedenle vekil milis güçler, İHA’lar ve siber saldırılar önemlidir.
- Vekil Güçler / Proksi Stratejisi:
- Lübnan’da Hizbullah
- Suriye’de Şii milisler
- Irak’ta Haşdi Şabi grupları
- Yemen’de Husiler
- Direniş Ekseni (Axis of Resistance) söylemiyle bölgedeki Amerikan ve İsrail etkisini dengelemeye çalışır.
4. İran’ın Askerî Eğitim ve İstihbarat Yapısı
- Savunma Üniversitesi ve İmam Hüseyin Üniversitesi gibi kurumlar üst düzey subay eğitimi sağlar.
- IRGC İstihbaratı, klasik istihbarat servisinden farklı olarak rejim muhalifleri ve içerideki güvenlik tehditlerine karşı çok daha sert ve merkeziyetçi bir yapılanmadır.
