Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, ABD’nin Türkiye’ye uyguladığı S-400 yaptırımlarını kaldırması hâlinde Ankara’nın yaklaşık 20 milyar dolar değerinde yedek parça, mühimmat ve elektronik ekipman alımı yapmaya hazır olduğunu belirtti.
Fidan’ın açıklaması, Türkiye’nin 2019’da Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi satın almasının ardından F-35 programından çıkarılmasıyla gerilen savunma ilişkilerini yeniden tesis etme çabasının bir parçası olarak değerlendiriliyor.
Bakan Fidan, yaptırımların kaldırılmasının hem Cumhurbaşkanlığı kararı hem de yasal bir düzenleme gerektirebileceğini belirtti. Ayrıca, Türkiye’nin ABD ile savunma alanındaki ilişkilerini yeniden canlandırmak istediğini vurguladı.
Fidan, televizyon konuşmasında, “Hukukçular bu konu üzerinde çalışıyor. Biden yönetimiyle istişareler, Trump görevine başlamadan önce zaten başlamıştı.” ifadelerini kullandı.
Türkiye, Alıkonulan F-35 Jetlerini Geri İstiyor
Fidan, Türk Hava Kuvvetleri için üretilen ancak 2019’dan bu yana Washington tarafından teslim edilmeyen altı adet F-35 savaş uçağının geri alınmasını umduklarını söyledi. Bu jetlerin, Türkiye’nin F-35 programından çıkarılması sonrası depolarda tutulduğu bildiriliyor.
Ayrıca, Türkiye’nin savunma sanayii firmalarının yeniden F-35 üretim zincirine dahil edilmesini istediğini belirtti. Bu talep, Ankara’nın gelişmiş savaş uçağı programındaki rolünü tekrar üstlenme arzusunu yansıtıyor.
CAATSA Yaptırımları ve Türkiye’nin Talepleri
ABD’nin Türkiye’ye yönelik yaptırımları, 2020 yılında Trump yönetimi tarafından Amerika’nın Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası (CAATSA) kapsamında devreye alındı. Bu yasa, Rusya’dan önemli savunma sistemleri satın alan ülkelere yaptırım uygulanmasını öngörüyor.
Yaptırımlar, Türkiye’nin F-35 programından çıkarılması ve savunma iş birliğinin askıya alınması gibi sonuçlar doğurdu. Fidan, “CAATSA yaptırımlarından etkilenen başka konular da var. Savunma Sanayii Başkanlığımızın ve Türk firmalarının ABD’den temin etmek istediği yaklaşık 20 milyar dolarlık parça bulunuyor” dedi.
Yaptırımların yalnızca yasal değil, aynı zamanda psikolojik etkileri olduğuna dikkat çeken Fidan, şirketlerin ceza riski nedeniyle bu alımlardan uzak durduğunu ifade etti. “Orijinal tasarımlar bize ait olsa da, birçok temel silah ve ekipman yurt dışından temin ediliyor. ABD de bu kaynaklardan biri” dedi.
Netanyahu’dan F-35 Girişimi
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Türkiye’ye F-35 satılmasını engellemek için ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile iki kez telefonda görüştü. Netanyahu’nun konuyu Washington’daki son ziyaretinde Trump’a da ileteceğini söylediği bildirildi.
ABD yasaları gereği, Türkiye’nin F-35 programına yeniden dahil edilebilmesi için S-400 sisteminin tamamen elden çıkarılması gerekiyor. S-400’ün Suriye gibi başka bir ülkeye taşınması yönünde atılacak bir adımın İsrail’i endişelendirebileceği belirtiliyor. İsrail, bölgede askeri üstünlüğünü korumak için ABD’nin diğer Orta Doğu ülkelerine silah satışlarını geleneksel olarak engelleme yoluna gidiyor.
