ABD’nin Ukrayna’ya sağladığı askeri yardımlar, Şubat 2022’den bu yana yaklaşık 65,9 milyar dolar olarak hesaplanıyor. Ancak bazı araştırmalar, bu rakamın abartılmış olabileceğini ve gerçek yardım miktarının daha düşük olabileceğini öne sürüyor.
Bu yardım, silah sistemleri, eğitim, istihbarat desteği gibi kritik alanları kapsayarak Ukrayna’nın savunma kapasitesini artırmayı hedefliyor. ABD’nin yardımlarının gelecekte de devam edeceği belirtilirken, 2025 mali yılı için 300 milyon dolarlık Ukrayna Güvenlik Yardım Girişimi (USAI) gibi yeni fonların ayrıldığı görülüyor.
Mevcut Askeri Yardım: ABD’nin Destek Programları
ABD’nin Ukrayna’ya sağladığı askeri yardımlar farklı programlar üzerinden yürütülüyor:
- Başkanlık Çekme Yetkisi (PDA): DoD stoklarından savunma malzemelerinin hızlı transferini sağlar. Şimdiye kadar 55 kez kullanılmış ve toplam 27,7 milyar dolar değerinde yardım sağlanmıştır.
- Yabancı Askeri Finansman (FMF): ABD, Ukrayna’ya 4,65 milyar dolar tutarında kredi ve hibe desteği vermiştir.
- Ukrayna Güvenlik Yardım Girişimi (USAI): ABD, Ukrayna’ya FY 2022’de 6,3 milyar dolar, FY 2023’de 12,1 milyar dolar olmak üzere toplamda 18,4 milyar dolarlık yardım sağlamıştır.
- Diğer Programlar: Fazla savunma malzemeleri, üçüncü taraf transferleri, yabancı askeri satışlar ve sınır güvenliği gibi alanlara destek verilmiştir.
ABD’nin yardımları, Ukrayna’nın Rusya’nın ilerleyişini yavaşlatmasına yardımcı oldu. Ancak, bazı analizlere göre, bu yardımların gerçek değeri tartışmalı. Ukraynalı bir düşünce kuruluşu, gerçekleşen yardımın yalnızca 18,3 milyar dolar olduğunu iddia ederek, resmi verilerle çelişen bir tablo sundu.
Yardımın Maliyeti ve Tartışmalar
ABD’nin Ukrayna’ya sağladığı toplam yardım 65,9 milyar dolar olarak görülse de bazı uzmanlar, ekipmanların değerinin şişirildiğini ve bazı teslimatların yapılmadığını öne sürüyor. Bu durum, yardımın şeffaflığı ve etkinliği konusunda belirsizlik yaratıyor.
Özellikle PDA kapsamında sağlanan ekipmanlar, ABD’nin mevcut envanterinden geldiği için değerleme farklılıkları gösteriyor. FMF ve USAI gibi programlar ise doğrudan harcamaları temsil ediyor ve net maliyet hesaplamasını zorlaştırıyor.
Gelecekte Planlanan Yardımlar
ABD, Ukrayna’ya yönelik askeri desteğini sürdürüyor. Mayıs 2024’te onaylanan 61 milyar dolarlık yeni bir yardım paketi şu şekilde dağıtılıyor:
- 25,7 milyar dolar: PDA ile gönderilen ekipmanların yerine konması ve savunma sanayinin güçlendirilmesi
- 17,0 milyar dolar: Ukrayna ile ilgili askeri operasyonlar, USAI fonları ve istihbarat operasyonları
2025 mali yılı için 482 milyon dolarlık bütçe talebi yapıldı. Bu bütçenin 300 milyon dolarlık kısmı USAI kapsamında Ukrayna’ya tahsis edildi. Ancak, önceki yıllara kıyasla daha mütevazı bir destek sağlanacağı görülüyor.
Trump, Ukrayna’ya Yardımı Nasıl Engeller?
ABD Başkanı, Başkanlık Çekme Yetkisi (PDA) gibi hızlı transfer mekanizmaları üzerinde doğrudan yetkiye sahiptir. Trump, bu yetkiyi kullanarak Ukrayna’ya yeni yardım paketlerini onaylamayabilir veya tamamen durdurabilir. Ayrıca, Ukrayna Güvenlik Yardım Girişimi (USAI) ve Yabancı Askeri Finansman (FMF) gibi uzun vadeli programların bazı bölümlerini gözden geçirebilir veya askıya alabilir.
Kongre Kararlarını Engelleme (Veto Yetkisi)
ABD Kongresi, Ukrayna’ya yönelik yardım paketlerini genellikle bütçe yasaları kapsamında onaylamaktadır. Eğer Trump yeni yardım paketleri Kongre’den geçerse, veto yetkisini kullanarak bu yardımları engelleyebilir. Ancak Kongre, üçte ikilik bir çoğunlukla vetoyu aşabilir. Cumhuriyetçilerin Kongre’de çoğunluğu kazandığından Trump’un yardımları iptal etmesi kolaylaşacaktır.
Önceden Onaylanan Fonları Kullanılamaz Hale Getirme
Mayıs 2024’te onaylanan 61 milyar dolarlık yardım paketi ve 2025 mali yılı için talep edilen 300 milyon dolarlık USAI fonları, belirli yasal çerçeveler doğrultusunda tahsis edilmiştir. Ancak Trump yönetimi, bu fonların dağıtımını yavaşlatabilir, farklı alanlara yönlendirebilir veya uygulama sürecinde gecikmelere neden olabilir.
Benzer bir senaryo, Trump’un 2019 yılında Ukrayna’ya askeri yardımları geçici olarak durdurduğu dönemde yaşanmıştı. Ancak o süreçte Kongre, yardımların devam etmesi için baskı yapmıştı.
Başkan Trump, Ukrayna’ya yapılacak yeni yardımları iptal etme yetkisine sahiptir. Ancak, Kongre’nin onayladığı fonları tamamen durdurması yasal engellerle karşılaşabilir. Trump’un politikaları doğrultusunda Ukrayna’nın ABD’den aldığı askeri destek önemli ölçüde azalabilir, bu da savaşın seyrini değiştirebilir.
Yardım Kesilirse Ne Olur?
ABD’nin askeri yardımı kesmesi durumunda Ukrayna’nın savunma kapasitesi büyük ölçüde zayıflayabilir. CSIS tarafından yapılan analizlere göre, Ukrayna’nın askeri gücü kademeli olarak azalabilir ve sonunda Rusya’nın baskısıyla karşı karşıya kalabilir.
- Kısa Vadede: Mevcut silah ve mühimmat stokları savaşın sürdürülmesine yardımcı olabilir, ancak Ukrayna yeni karşı taarruzlar düzenleyemez.
- Orta Vadede: Ukrayna’nın yerel operasyon kabiliyeti Şubat veya Mart 2024’e kadar azalır.
- Uzun Vadede: Yaz aylarında Ukrayna’nın savunma hatları çökmeye başlayabilir ve Rusya toprak kazanımları elde edebilir.
Uzmanlar, bu senaryonun gerçekleşmesi durumunda, Rusya’nın Ukrayna’nın %17’sini kontrol etme ihtimalinin arttığını ve sert bir barış anlaşması dayatabileceğini öngörüyor.
ABD’nin Ukrayna’ya sağladığı askeri yardım, Rusya’nın 2022’de başlayan saldırılarına karşı Ukrayna’nın savunmasını güçlendiren kritik bir unsur olmaya devam ediyor. 65,9 milyar dolarlık mevcut yardım ve gelecekteki destek planları, savaşın seyrini belirlemede önemli bir rol oynuyor. Ancak, yardımın kesilmesi durumunda Ukrayna’nın askeri kapasitesinin çökmesi ve Rusya’nın üstünlük kazanması büyük bir olasılık olarak görülüyor.
Bu gelişmeler, yalnızca Ukrayna için değil, küresel güvenlik dengeleri açısından da büyük etkiler yaratabilir.
