Geçtiğimiz hafta Rusya, Ukrayna’ya 1.800’den fazla Geran-2 (İran üretimi Shahed-136’nın yerli versiyonu) uzun menzilli insansız hava aracı (İHA) ve aldatıcı İHA ile saldırı düzenledi. Günlük İHA saldırılarının yoğunluğu, 9 Temmuz’da toplam 728 İHA ile zirveye ulaştı. Buna ek olarak, Ukrayna’ya çok sayıda seyir ve balistik füze fırlatıldı.
Rusya, Geran-2 İHA’larının yük kapasitesini artırarak, bazı modellerde 90 kg’a kadar savaş başlığı taşıyabilir hâle getirdi. Bu artış, patlayıcıların yıkım gücünü doğrudan orantılı artırmasa da, hızdaki yükselişle birlikte hedefe daha fazla nüfuz edebilme kabiliyeti kazandırdı. Ayrıca elektro-optik ve kızılötesi kameralar gibi gelişmiş hedefleme sistemleri, isabet oranlarını artırdı. Elektronik karıştırmaya karşı dirençli donanımların eklenmesi de dikkat çekti.
Seyir füzelerinde kayda değer bir teknolojik sıçrama olmamakla birlikte, Rusya’nın Kh-101 ve 3M-14 Kalibr gibi füzeleri 450 kg savaş başlığı taşıma kapasitesiyle ciddi zarar potansiyeli taşıyor. Bu füzeler, alçak irtifa ve yüksek hassasiyetle birleşince, savunulması güç bir tehdit oluşturuyor.
Rusya, 2024 sonunda yıllık 6.000 Geran-2 üretim kapasitesine ulaştı. 2025 ortasında bu sayı 30.000’i aştı. Aynı şekilde, yıllık 1.500-2.000 arası seyir füzesi üretimi yapılabiliyor. Rusya’nın amacı, her gece 1.000 İHA ile saldırı düzenleyebilecek kapasiteye ulaşmak.
Batılı ülkeler, Rusya’nın artan seyir füzesi ve İHA saldırılarına karşı savunma sistemlerini genişletiyor. Ukrayna’ya sağlanan IRIS-T SLM (Almanya) ve NASAMS (ABD-Norveç ortak yapımı) sistemleri, bu mücadelenin merkezinde yer alıyor. MICA, CAMM ve bazı İsrail sistemleri de bu savunma ağında rol oynuyor.
IRIS-T üretimi yılda 500–600 adet düzeyinde. Ancak 2026 yılında devreye girecek yeni üretim hattıyla bu rakamın 800–1.000’e çıkması hedefleniyor. NASAMS sisteminde kullanılan AIM-120C-8 önleme füzelerinin üretimi ise yılda 400–600 seviyesinde. Ancak bu füzeler yalnızca NASAMS için değil, aynı zamanda hava-hava görevleri için de kullanılıyor. Bu nedenle Avrupa’daki erişilebilirlik hâlâ sınırlı.
NASAMS ayrıca kısa menzilli AIM-9X füzesiyle de entegre çalışabiliyor. Daha ucuz olan bu sistemin üretimi yıllık 1.600’den fazla ve bu sayının 2.500’e çıkarılması planlanıyor. Bu da özellikle Avrupa’nın savunma kapasitesini artırma açısından umut verici bir gelişme.
Batı şu anda Geran-2 gibi hedeflere karşı etkili ama pahalı önleme sistemlerine güvenmek zorunda. Ancak Estonya ve Almanya’daki girişimler, düşük maliyetli roket motorlu önleme sistemleri üzerinde çalışıyor. Bu sistemler, İHA başına 50.000 doların altında maliyetle çalışabilecek ve Rus İHA’larının maliyet avantajını ortadan kaldırabilecek potansiyele sahip.
Estonya merkezli Frankenburg Technologies, katı yakıtlı roket motoru kullanan, uygun fiyatlı bir önleme füzesi geliştirdi. Bu sistemler, yüksek hızlanma yetenekleri sayesinde hızla yaklaşan hedefleri etkisiz hale getirebiliyor.
Ancak bu sistemlerin menzili sınırlı. Bu nedenle savunmanın başarılı olabilmesi için merkezi olmayan, çok noktalı bir füze savunma ağına ihtiyaç duyuluyor. Yine de, bu yöntemler hem teknik hem de ekonomik olarak uygulanabilir görünüyor.
Tek bir Geran-2 İHA’nın maliyeti 30.000 ila 70.000 dolar arasında değişiyor. Daha gelişmiş modellerde bu rakam 100.000 dolara kadar çıkabiliyor. Buna karşılık, 50.000 doların altında üretilebilecek bir önleme sistemi, Avrupa gibi ekonomik olarak güçlü bölgeler için ideal bir çözüm olabilir.
Bu senaryo gerçekleşirse, Rusya’nın maliyet avantajı ortadan kalkabilir.
Seyir füzeleri ve balistik füzeler, Avrupa’nın güvenliği için hâlâ büyük bir tehdit. Ancak kısa vadede en büyük tehlike, Rusya’nın yoğun uzun menzilli İHA saldırıları. Bu tehdide karşı Avrupa’nın acil çözümler üretmesi, füze savunma mimarisindeki eksikleri kapatması ve uygun maliyetli sistemlere yönelmesi gerekiyor.
Bu yönde atılan adımlar umut verici olsa da, zamanla yarış devam ediyor.
Fabian Hoffmann, Oslo Üniversitesi bünyesindeki Oslo Nükleer Projesi’nde doktora çalışmalarını sürdürmektedir. Çalışma alanları arasında savunma politikası, füze teknolojileri ve nükleer strateji yer almaktadır. Bu güncellenmiş makale, ilk olarak 15 Temmuz 2025 tarihinde İngilizce olarak Substack platformunda yayımlanan “Missile Matters” haber bülteninde paylaşılmıştır.
