Estonya hükümeti, Cuma günü üç Rus MiG-31 savaş uçağının Finlandiya Körfezi üzerinden Estonya hava sahasını 12 dakika boyunca ihlal ettiğini duyurdu. MiG-31 jetlerinin hipersonik hava fırlatmalı balistik füzeler taşıyabilen süpersonik uzun menzilli önleme uçakları olduğu vurgulandı. Estonya Dışişleri Bakanlığı, ihlal sonrası protesto amacıyla Rus maslahatgüzarını çağırdı.
Dışişleri Bakanı Margus Tsahkna, “Rusya bu yıl Estonya hava sahasını dört kez ihlal etti, bu başlı başına kabul edilemez bir durum. Ancak bugün üç savaş uçağının hava sahamıza girmesi, eşi görülmemiş bir cüretkarlık” dedi. Tsahkna, “Rusya’nın sınırları giderek daha fazla zorlaması ve artan saldırganlığı, siyasi ve ekonomik baskının hızla artırılmasıyla karşılanmalıdır” ifadelerini kullandı.
İsimsiz Avrupalı yetkililere göre, ihlalin ardından İtalyan F-35 savaş uçakları hızla bölgeye müdahale ederek Rus jetlerini hava sahasından çıkardı. Estonya, 2004 yılında Avrupa Birliği’ne katılan diğer Baltık ülkeleri gibi uzun süredir Rus saldırganlığı konusunda uyarılarda bulunuyordu ancak bu uyarılar zaman zaman NATO içinde yeterince yankı bulmamıştı.
NATO ve AB’de Gerginlik Tırmanıyor
Bu ihlal, son günlerde yaşanan üçüncü AB hava sahası ihlali oldu. Geçen hafta, 19 Rus insansız hava aracının Polonya hava sahasını ihlal etmesi NATO güçlerini alarma geçirdi ve en az üç İHA düşürüldü. Kısa süre sonra Romanya da bir Rus İHA’sının hava sahasına girdiğini açıkladı.
Polonya’daki olayın ardından NATO, ABD liderliğinde Eastern Sentry adlı yeni bir girişim başlatarak ittifakın doğu sınırındaki savunma önlemlerini güçlendireceğini duyurdu. Avrupa Savunma Komiseri Andrius Kubilius, AB’nin doğu sınırında bir “insansız hava aracı duvarı” oluşturulması için savunma bakanlarıyla görüşmeler yapmayı planladıklarını açıkladı.
Estonya’nın eski başbakanı ve Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Kaja Kallas, olayı “son derece tehlikeli bir provokasyon” olarak nitelendirdi ve “Bu, birkaç gün içinde AB hava sahasının üçüncü kez ihlal edilmesi anlamına geliyor, bölgedeki gerilimi daha da tırmandırıyor” dedi.
ABD Yardım Programları ve AB Yaptırımları Bağlamı
Bu olay, ABD Savunma Bakanlığı’nın Avrupa için uzun süredir devam eden güvenlik yardım programlarını durdurma planlarının ardından geldi. Pentagon’un, Baltık ülkelerine yönelik yıllık 200 milyon dolardan fazla destek sağlayan bu programın finansmanını keseceğini bildirmesi, Avrupalı müttefiklerde endişe yarattı. Bu hamle, NATO’nun en savunmasız üyelerini koruma çabalarının öncelik sırasının değiştiği yönünde yorumlandı.
Ayrıca, Avrupa Birliği Cuma günü Rusya’ya yönelik 19. yaptırım paketini duyurdu. Onaylanırsa bu yaptırımlar, 2027 yılına kadar Rusya’dan sıvılaştırılmış doğal gaz ithalatının sona erdirilmesini, Rusya ile iş yapan şirket ve kripto para platformlarının hedef alınmasını ve “gölge filosu”na daha fazla baskı uygulanmasını kapsayacak.
