ABD yetkilileri, Türkiye’ye F-35 savaş uçaklarının satışını yeniden mümkün kılmak amacıyla, Rus yapımı S-400 füze sistemlerinin ‘yumuşak’ bir şekilde devre dışı bırakılmasını önerdi. Yunan Kathimerini gazetesinin özel haberine göre, bu teklif kapsamında Türkiye, S-400’leri kendi topraklarında tutacak ancak kontrolü esasen ABD’ye devredecek.
ABD’nin yaz aylarında sunduğu ayrıntılı plana göre, S-400 sistemleri İncirlik Üssü’nün ABD kontrolündeki bölgesine taşınabilir. Böylelikle Türkiye, uluslararası itibarını korurken, Rusya ile yaptığı anlaşmanın şartlarını da ihlal etmemiş olacak. ABD ve Türkiye arasındaki bu ileri düzeydeki görüşmeler, NATO ve Washington için önemli bir sorun olan S-400 meselesinin çözülmesi ve Türkiye’nin F-35 programına geri dönmesi için büyük bir fırsat olarak değerlendiriliyor.
S-400 Krizinde Diplomasi
ABD’li üst düzey yetkililer, Temmuz 2024’te Türkiye’ye yaptıkları ziyarette, Rus S-400 sistemlerinin ABD’ye teslim edilmesi veya İncirlik’te ABD kontrolüne verilmesi karşılığında Türkiye’nin F-35 programına yeniden alınabileceğini belirttiler. ABD’nin Ankara Büyükelçiliği de bu ziyaret sonrasında Türk yetkililerle ortak savunma bağlarının güçlendirilmesi ve yeni iş birliği alanlarının görüşüldüğünü bildirdi.
Pentagon Sözcüsü Javan Rasnake, Kathimerini’ye yaptığı açıklamada, “ABD’nin S-400 konusundaki pozisyonu 2019’dan bu yana değişmedi” dedi. Ancak, ABD’nin Kongre’de yaz boyunca gerçekleştirdiği başarısız yasama girişimleri, bu meselenin çözümü için çeşitli seçeneklerin hala masada olduğunu gösteriyor.
ABD Seçimleri ve Dış Politika
ABD seçimleri öncesinde bu tür kritik meselelerin daha fazla gündeme geleceği tahmin ediliyor. Michael Rubin, ABD yönetiminin son dönemlerinde riskli dış politika adımları atma eğiliminde olduğunu belirterek, “Biden yönetimi, bu süreçte daha cesur adımlar atmaya istekli görünüyor” dedi.
Türkiye’nin Yanıtı
Kathimerini’nin kaynaklarına göre, Türkiye şu ana kadar bu önerilere olumlu yaklaşmadı. Ancak, New York’taki BM Genel Kurulu sırasında görüşmelerin devam etmesi bekleniyor. Rubin, Türkiye’nin S-400’leri kutuda tutma seçeneğini öne sürdüğünü, ancak anlaşmanın hala ölmediğini belirtti. ABD’nin Türkiye’ye yönelik CAATSA yaptırımlarını kaldırma konusundaki istekliliği, S-400 meselesinin çözümüne bağlı olarak devam ediyor.
