ABD’nin Idaho eyaletinden Cumhuriyetçi Senatör James Risch, 9 Temmuz’da düzenlenen bir oturumda, Türkiye’ye Lockheed Martin üretimi F-35 savaş uçaklarının transferini süresiz olarak engellemeye devam edeceğini açıkladı.
Senato Dış İlişkiler Komitesi’nin kıdemli üyelerinden olan Risch, Türkiye’nin sipariş ettiği altı adet F-35A uçağının teslimatını durduran kişi olduğunu belirterek, bu kararın söz konusu transferi fiilen imkânsız hale getirdiğini ifade etti.
Risch, ABD’nin Yunanistan Büyükelçisi adayı Kimberly Guilfoyle’un onay oturumunda yaptığı konuşmada, “Bu kararı askıya aldım ve birçok nedenden ötürü askıya almaya devam edeceğim” dedi.
Bu açıklamalar, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Ankara ile Washington arasında ilişkilerin yeniden ısınmaya başladığını belirttiği ve ABD’nin F-35 ambargosunu kaldıracağına dair umutlu konuşmasından yaklaşık iki hafta sonra geldi.
Erdoğan, 26 Haziran’da NATO zirvesine katılımının ardından yaptığı açıklamada, “F-35’lerden vazgeçmiş değiliz. Programa geri dönme niyetimizi muhataplarımızla görüşüyoruz. Trump ile yaptığımız görüşmede konuyu ele aldık. Teknik düzeyde görüşmeler başladı. İnşallah ilerleme kaydedeceğiz.” ifadelerini kullanmıştı.
ABD, Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava ve füze savunma sistemi satın almasının ardından 2019 yılında Türkiye’yi F-35 programından çıkarmıştı. Bu karar, hem “ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Yasası”nın (CAATSA) ihlal edilmesi, hem de 2020 Mali Yılı Ulusal Savunma Yetki Yasası’nın (NDAA) 1245. maddesi kapsamında F-35 teslimatını yasaklayan düzenleme nedeniyle alınmıştı.
Türkiye, yasak öncesi F-35 programının en büyük müşterilerinden biri konumundaydı ve Türk savunma sanayi şirketleri, programın tedarik zincirinde önemli roller üstleniyordu. Ambargonun ilan edildiği dönemde Lockheed Martin, Türkiye için üretilmiş altı adet F-35A uçağını tamamlamış ancak teslimatlar askıya alınmıştı. Bu uçaklar hâlen ABD’de tutuluyor.
Risch, “Türkiye ile ilgili olarak, F-35’lerin teslimatını durduran kişi benim ve satın alıp parasını ödedikleri uçaklar hâlâ burada, ABD’de bekliyor.” dedi.
Büyükelçilik adayı Guilfoyle ise Atina’da görev yapması durumunda Trump yönetiminin politikalarını sürdüreceğini belirtti ve Türkiye’ye F-35 teslimatının engellenmesini desteklediğini ifade etti. Guilfoyle, “Ülkeler seçimler yapar. Türkiye de S-400’leri tercih ederek Rusya ile iş birliğini seçti.” dedi.
