Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’nin Beyaz Saray ziyareti sırasında yaşanan skandalın ardından Avrupa, Ukrayna konusunda inisiyatif almaya hazırlanıyor. Londra’da düzenlenen özel zirvenin ardından İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Ukrayna’ya yönelik müttefik desteğinin devam edeceğini vurguladı.
Starmer, İngiltere, Fransa ve diğer ülkelerin Ukrayna ile “çatışmaları sona erdirecek bir plan” üzerinde çalışmayı kabul ettiklerini açıkladı. Bu ateşkes planının daha sonra ABD’de Trump yönetimiyle görüşülerek ortak bir strateji geliştirilmesi planlanıyor. Starmer, ABD’nin desteğini almanın kritik önem taşıdığını belirtti.
Starmer ayrıca İngiltere ve diğer müttefiklerinin, Rusya ile ateşkesin ardından Ukrayna’yı desteklemek için bir “istekliler koalisyonu” oluşturacağını duyurdu. İngiltere’nin askerî katkı sunacağını belirten Starmer, savaş uçakları desteği sağlanacağını ve zirvede “bir dizi ülkenin” bu koalisyona katılma taahhüdünde bulunduğunu ifade etti. Koalisyonun Kanada gibi Avrupa dışı ülkeler tarafından da güçlendirilebileceğini dile getirdi.
İngiltere’den Ukrayna’ya 2 Milyar Euro’luk Destek
İngiltere Başbakanı, Ukrayna’nın 5.000’den fazla hava savunma füzesi satın alması için İngiliz ihracat kredilerinden yaklaşık 2 milyar Euro kullanmasına izin verileceğini duyurdu. Starmer, zirveyi “Avrupa güvenliği için eşsiz bir an” olarak tanımlarken, zirveye yaklaşık bir düzine Avrupa ülkesinden devlet ve hükümet başkanının katıldığını belirtti.
Zirve, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, eski ABD Başkanı Donald Trump ve Başkan Yardımcısı J.D. Vance arasında Beyaz Saray’da yaşanan kamuoyu önündeki tartışmanın hemen ardından gerçekleşti.
Ukrayna İçin Ateşkes Planı: Üç Kritik Koşul
Starmer, Ukrayna’da kalıcı bir barışın sağlanması için üç temel ön koşul belirledi:
- Güçlü Bir Ukrayna: Gerektiğinde savaşmaya devam edebilecek ve müzakerelerde avantaj sağlayacak askeri güce sahip olması.
- Avrupa Güvenlik Garantileri: Ukrayna’nın güvenliği için Avrupa ülkelerinin taahhütlerde bulunması.
- ABD’nin Desteği: Washington’ın sürece dahil olması ve destek vermeye devam etmesi.
Starmer, Trump’a atıfta bulunarak “Kalıcı bir barış istediğinden eminim” dedi ve daha önce Trump ile gerçekleştirdiği görüşmelere değindi. Ayrıca, Zelenskiy ve Trump arasında Beyaz Saray’daki gerilimli görüşmenin ardından her iki liderle de görüştüğünü açıkladı.
Meloni’den Batı’ya Bölünme Uyarısı
Zirve öncesinde İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, Ukrayna savaşı nedeniyle Batı’da bölünme riskine karşı uyarıda bulundu. Meloni, İngiltere Başbakanı Keir Starmer ile yaptığı görüşmede, Batı’nın birlik içinde hareket etmesinin “çok önemli” olduğunu vurguladı. İngiltere ve İtalya’nın bu süreçte “köprü kurucu” bir rol oynayabileceğini belirten Meloni, Ukrayna’da “kalıcı barış” istediğini söyledi.
Zirveye Almanya ve NATO’dan Üst Düzey Katılım
Toplantıda, ABD’nin gelecekteki desteğiyle ilgili belirsizlikler ışığında Avrupa’nın savunma işbirliğinin artırılması ele alındı. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Almanya’nın olası yeni başbakanı Friedrich Merz’in kısa süre önce Londra ve Paris ile bu tür görüşmelere açık olunması çağrısında bulunmasının ardından, Avrupa’nın nükleer caydırıcılık konusunu tartışmaya hazır olduğunu ifade etti.
Zirveye Almanya adına Federal Şansölye Olaf Scholz katılırken, NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ve AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de toplantılarda yer aldı.
Fidan: ABD’nin Politikası Avrupa’da Soru İşaretleri Oluşturuyor
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, “ABD’nin son dönemde izlediği politikanın, özellikle Ukrayna dosyasında ve genel olarak Avrupa güvenliği konusunda Avrupalı liderlerde birtakım soru işaretleri oluşturduğu artık malum.” dedi.
Fidan, İngiltere’nin ev sahipliğinde Londra’da düzenlenen Ukrayna konulu toplantının ardından Türk basın mensuplarına değerlendirmelerde bulundu. Toplantının ana gündem maddesinin Ukrayna olduğunu belirten Fidan, olası bir barış anlaşması ve ateşkesin nasıl sağlanabileceğinin tartışıldığını ifade etti.
Avrupa’da Farklı Görüşler Ortaya Çıkıyor
ABD’nin son haftalarda netleşen politikası doğrultusunda Avrupa Birliği içinde farklı görüşlerin oluştuğunu belirten Fidan, “Bu farklılıklar, Avrupalı liderler tarafından masaya yatırılıyor ve değerlendiriliyor.” dedi.
Türkiye’nin, hem Ukrayna’da olası bir barış anlaşması hem de Avrupa güvenlik mimarisinin yeniden şekillendirilmesi sürecinde önemli bir rol oynadığını vurgulayan Fidan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bu sürecin hayata geçirilmesi için büyük bir vizyona sahip olduğunu belirtti.
Avrupalı Liderler Tartışmaları Sıklaştırıyor
ABD’ye ziyaret düzenleyen Avrupalı liderlerin, mevcut durumu değerlendirmek ve atılacak adımları belirlemek amacıyla yeniden bir araya geldiklerini ifade eden Fidan, teknik ekiplerin bu süreçte aktif rol aldığını söyledi.
“Önümüzdeki süreçte daha sık toplantılar düzenlenecek. Eskisi gibi 6 ayda bir ya da 2 ayda bir değil, belki 2-3 haftada bir bu konular ele alınacak.” diyen Fidan, görüşmelerin daha yoğun bir şekilde devam edeceğini belirtti.
Ateşkes ve Kalıcı Barış Hedefi
ABD’nin politikalarının açık bir şekilde tartışıldığını vurgulayan Fidan, “Özellikle Ukrayna’da olası bir barış anlaşması ve Avrupa’nın bu çerçevede yeni bir güvenlik mimarisine kavuşup kavuşamayacağını birlikte göreceğiz.” dedi.
Fidan, önceliklerinin kalıcı bir barış anlaşmasının sağlanması olduğunu belirterek, “Bu süreci mümkün kılacak unsurlar nelerdir? Bu konuda farklı ülkelerin farklı fikirleri var. Ancak bizim önceliğimiz, Cumhurbaşkanımızın da vurguladığı gibi, barışın kaybedeni olmaz. Bu nedenle süreci önceden planlamalıyız.” ifadelerini kullandı.
