DeltaV Uzay Teknolojileri tarafından geliştirilen iki kademeli hibrit roket sistemiyle gerçekleştirilen yüksek irtifa ve sıcak kademe ayırma testi başarıyla tamamlandı. Roket, 200 kilometrenin üzerine çıkarak hibrit roket motorlarıyla erişilen en yüksek irtifa rekorunu kırdı.
Testte birçok zorlu hedef başarıyla gerçekleştirildi. DeltaV’nin geliştirdiği bu sistem, yalnızca Türkiye için değil, küresel uzay teknolojileri alanında da önemli bir gelişme olarak kayda geçti. Bu başarı, Millî Uzay Programı’nın hedeflerine ulaşılması açısından önemli bir adım niteliği taşıyor.
DeltaV’nin geliştirdiği Hibrit İkinci Staj (HİS) sistemi, Ay’a ulaşmayı hedefleyen Türkiye Uzay Ajansı’nın (TUA) Ay Araştırma Görevi (AYAP-1) kapsamında kullanılması planlanıyor. Sistem şu teknik özelliklere sahip:
- Yakıt: Yüksek performanslı katı yakıt
- Oksitleyici: Depolanabilir sıvı oksitleyici
- Elektronikler: Yakıt kontrolü, termal sistem, izolasyon ve hata tespiti (FDIR)
- Yetenekler: Yeniden ateşleme ve itki sonlandırma
Bu sistem, hem güvenilirlik hem de esneklik açısından öne çıkıyor.
Hibrit roket sistemleri; katı yakıtların stabilitesi ile sıvı yakıtların kontrol edilebilirliğini birleştirerek güvenli ve verimli çözümler sunar. Özellikle savunma ve hipersonik uygulamalarda öne çıkan avantajları şunlardır:
- Ayrı depolama sayesinde düşük tutuşma riski
- Uçuş sırasında yeniden ateşleme ve kesilebilir itki
- Daha yüksek özgül itki ve menzil (HRBCC teknolojisiyle birlikte)
Bu avantajlar, hibrit roketleri askeri ve sivil uzay uygulamaları için cazip bir seçenek hâline getiriyor.
Türkiye Uzay Ajansı’nın açıkladığı göre, AYAP-1 kapsamında Ay’a gönderilecek insansız uzay aracının DeltaV’nin HİS sistemi ile yörüngeye taşınması planlanıyor. AYAP-1’in görev planına göre:
- Araç önce yörüngeye çıkacak,
- Sistem başlatma ve takla sönümleme işlemlerini tamamlayacak,
- Ardından Ay yörüngesine geçiş için HİS motoru ateşlenecek.
Bu gelişmeler, Türkiye’yi hibrit roket sistemlerinde bağımsız ve rekabetçi bir aktör hâline getiriyor.
İki kademeli hibrit roket sistemleri, güvenlik ve maliyet avantajları sunar, ancak mevcut tasarımlar genellikle nanosatlar ve küçük uydular gibi küçük yükler için uygundur. Araştırmalar, bu sistemlerin ağır yükleri LEO’ya taşımak için gerekli yüksek kaldırma kapasitesine sahip olmadığını göstermektedir. Örneğin, DeltaV’nin HİS sistemi gibi hibrit roketler, Ay görevleri ve orbital operasyonlar için tasarlanmıştır, ancak LEO’ya ağır yükler göndermek için yeterli veri bulunmamaktadır. Bu nedenle, daha büyük ve ağır yükleri taşımak için geleneksel sıvı veya katı yakıtlı roketler tercih edilmektedir, örneğin SpaceX’in Falcon Heavy roketi 57 tonu LEO’ya taşıyabilir.
DeltaV’nin geliştirdiği Milli Hibrit İtki Sistemi, teknik kapasitesi ve performansıyla hem Ay görevi için stratejik bir adım hem de Türkiye’nin uluslararası uzay sahnesinde yerini pekiştiren bir başarıdır. Gelecekte daha gelişmiş görevler için çalışmalar devam ederken, hibrit roket teknolojisinde elde edilen bu ilerleme, Türkiye’nin uzay vizyonuna ivme kazandırıyor.
