NATO, Polonya’yı Rus insansız hava araçları (İHA) ve füze tehditlerine karşı korumak amacıyla Eastern Sentry adlı yeni bir operasyon başlattı. İlk aşamada Rafale, Eurofighter ve F-16 savaş uçakları ile bir hava savunma fırkateyni konuşlandırılacak. İttifakın hedefi, bu gücü Kuzey Kutbu’ndan Karadeniz’e kadar genişleterek Rus saldırılarına karşı bölgesel bir kalkan oluşturmak.
Eastern Sentry’nin duyurusu, Polonya’nın Washington Antlaşması’nın 4. maddesi uyarınca istişare talebinde bulunmasının ardından geldi. 1949’dan bu yana yalnızca yedi kez uygulanan 4. madde, toprak bütünlüğü veya güvenliği tehdit edilen üyelerin istişare talebine olanak tanıyor. 5. madde ise (toplu savunma) sadece bir kez, 11 Eylül saldırıları sonrasında devreye girdi.
Katılan Ülkeler ve Güç Dengesinin Detayları
Basın toplantısında açıklanan plana göre:
- Danimarka: İki F-16 ve bir hava savunma fırkateyni.
- Fransa: Üç Rafale.
- Almanya: Dört Eurofighter.
- İtalya ve Hollanda: Halihazırda Polonya ve Estonya’da konuşlu F-35A’lar.
Birleşik Krallık ise altı Typhoon uçağı göndermeyi değerlendirdiğini bildirdi. Savunma Bakanı John Healey, Polonya’ya ek destek seçeneklerini incelediklerini açıkladı. NATO, bu güçlerin mevcut müttefik kuvvetleri destekleyeceğini ve caydırıcılığı artıracağını belirtti.
Yeni misyon, bu hafta Polonya hava sahasına giren 19 Rus İHA’sına yanıt olarak hayata geçirildi. Bu İHA’lardan bazıları Polonya ve Hollanda jetleri tarafından düşürüldü. Polonya Cumhurbaşkanı, ihlalin NATO’nun hava savunma tepkisini test etmeyi amaçlayan kasıtlı bir eylem olabileceğini söyledi. Ele geçirilen İHA’ların, İran tasarımı Shahed-136’ların Rus yapımı türevleri olan Gerbera modelleri olduğu açıklandı. En az bir İHA’nın ülkenin yaklaşık 250 km içine kadar girdiği ve dört havaalanının geçici olarak kapatılmasına yol açtığı belirtildi. Varşova, Belarus ve Ukrayna sınırlarında hava sahasını kapattı.
NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, Rusya’nın hava sahası ihlallerinin artan bir tehlike oluşturduğunu vurguladı. Rutte, “Kasıtlı olsun ya da olmasın, bu ihlaller tehlikeli ve kabul edilemez. Eastern Sentry, halkımızı korumak ve benzer olayları önlemek için caydırıcı ve esnek bir savunma sağlayacak” dedi.
Polonya’daki Hollanda F-35’lerinin başarılı bir şekilde kullanıldığını belirten NATO’nun en üst düzey askeri yetkilisi General Alexus Grynkewich, “Bu ölçekteki ihlaller, ek kaynakların önemini ortaya koyuyor. Eastern Sentry, NATO’nun savunma duruşunu güçlendirecek” şeklinde konuştu.
Eastern Sentry’nin önümüzdeki günlerde başlaması ve süresiz devam etmesi planlanıyor. Duyuru, Rusya ve Belarus’un 40.000 askerle yürüttüğü Zapad tatbikatları ile aynı döneme denk geldi. Bu tatbikatlar, NATO’nun doğu kanadına yönelik bir gözdağı olarak değerlendiriliyor. Polonya daha önce Belarus sınırındaki geçişlerin çoğunu kapatmıştı.
