Tayland Kraliyet Hava Kuvvetleri (RTAF), hafta sonu Kamboçya ile yaşanan krizde Saab JAS 39 Gripen savaş uçaklarının kullanıldığını doğruladı. Bu olay, İsveç yapımı jetlerin ilk kez gerçek bir çatışmada silah kullandığı durum olarak kayıtlara geçti.
Ancak Tayland’ın hava saldırıları (Pazartesi günü ilan edilen ateşkesten sonra askıya alınmış gibi görünse de) Saab ve İsveç hükümeti için kritik bir döneme denk geldi. Zira Tayland, halihazırda 11 adet C/D Gripen’den oluşan filosunu yeni alımlarla genişletmeyi planlıyor.
Tayland ve Kamboçya arasındaki çatışma Cuma günü patlak verdi. Her iki tarafın da karşılıklı ateş açması sonucu Tayland, “ulusal güvenliğine tehdit oluşturan askeri hedefleri” vurduğunu ve operasyonların uluslararası hukuk ile BM Şartı kapsamında meşru müdafaa hakkına uygun olduğunu savundu. Tayland Hava Kuvvetleri Sözcüsü Prapas Sornchaidee, Facebook üzerinden yaptığı açıklamada bu görüşü yineledi.
Basında çıkan haberlerine göre, Gripen jetleri F-16’larla birlikte sınır yakınlarındaki Kamboçya topçu ve kara hedeflerine GBU-12 lazer güdümlü bombalarla hassas hava saldırıları düzenledi.
Kamuya açık bilgilere göre, Saab JAS 39 Gripen, 1988’deki ilk test uçuşundan bu yana ilk kez gerçek bir savaş ortamında kullanıldı. Daha önce yalnızca keşif görevlerinde, örneğin 2011’deki Libya’daki NATO operasyonu ve NATO hava polisliği görevlerinde yer almıştı.
Tayland, Haziran 2025’te 12 adet Gripen E/F alım planlarını açıklamış, siparişlerin yakında verilmesi bekleniyordu. İsveç Parlamentosu (Riksdagen), hükümete Tayland ile 12 adet yeni Gripen ve ek hava savunma sistemleri için anlaşma yapma yetkisi verdi. Ancak sözleşme henüz imzalanmadı.
Bu ihracat süreci, çeşitli bürokratik onaylara tabi. Nihai karar yetkisi, İsveç Dışişleri Bakanı Maria Malmer Stenergard’a ait. Konuyla ilgili lisans değerlendirmeleri ise Silahsızlanma ve Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Departmanı ile Stratejik Ürünler Denetleme Kurumu (ISP) tarafından yürütülüyor.
Tayland dışında Saab JAS 39 Gripen savaş uçaklarını kullanan diğer ülkeler arasında İsveç, Güney Afrika, Brezilya, Macaristan ve Çekya yer alıyor. E/F modeli ayrıca Kolombiya ve Peru tarafından değerlendiriliyor.
Saab’ın daha önceki açıklamalarına göre Tayland, Erieye hava gözetleme sistemlerini de kullanıyor. Bu sistemler, ülke çapında komuta kademelerine tam kapsamlı durumsal farkındalık sağlıyor. Saab, 1980’lerin ortasından bu yana Tayland’da faaliyet gösteriyor ve şirket daha önce Tayland’ı “en önemli müşterilerden biri” olarak tanımlamıştı.
