Bahar Kalkanı Harekatı’nda Türkiye ilk kez İnsansız Hava Araçları’nı (İHA) konvansiyonel bir güce karşı bu yoğunlukta kullandı. İHA/SİHA’ların, hassas Mini Akıllı Mühimmatın ve Elektronik Harp kabiliyetlerinin bir araya gelerek koordineli kullanılması Türkiye’ye başarı getirdi.İHA’ların hem keşif-gözcü hem de avcı rollerinde başarıyla kullanılması dikkat çekti.

Rejim unsurlarının, Türk gözlem noktalarının ikmalini yapmak ve takviye etmek maksadıyla intikal eden TSK unsurlarına 27 Şubat gecesi yapmış olduğu hava saldırılarında 36 şehit verilmesinin ardından Bahar Kalkanı Harekatı başlatıldı. Harekatın hedefi İdlib ve civarındaki Suriye Rejim unsurlarını etkisiz hala getirmekti.

Bu harekatta TUSAŞ yapımı ANKA İHA/SİHA‘sı ve Baykar yapımı BAYRAKTAR TB-2 İHA platformları kullanılmıştır. İHA’ların ‘çok sayıda ve dar bir bölgede’ koordineli bir şekilde başarıyla kullanılması, Türkiye’nin İHA konusunda ciddi bir kabiliyet kazandığını göstermektedir. Özellikle İHA’ların topçu birlikleri, Hava Kuvvetleri unsurları, karadaki birlikler ve özel kuvvetler ile koordineli bir şekilde kullanılması harekatın gidişi üzerinde çok etkili olmuştur. Bu da bize Türk Silahlı Kuvvetleri’nin İHA/SİHA konusunda ciddi planlama ve doktrin çalışması yaparak, sahada uygulamaya koyduğunu göstermektedir.

Milli Savunma Bakanlığı Bahar Kalkanı Harekatı’nda İHA operasyonlarının görüntülerini yayınladı.
…………………………………………..

Bahar Kalkanı Harekatı’nda kullanılan İHA/SİHA’lar keşif ve gözetleme harekatıyla tespit edilen hedeflerin koordinatlarını anlık olarak topçu biriliklerine ve Hava Kuvvetleri unsurlarına bildirirken, aynı zamanda ‘hedefi gördüğü anda’ üzerindeki ROKETSAN üretimi MAM L ve MAM C akıllı mühimmat ile vurmuşlardır. İHA’ların hem keşif-gözcü hem de avcı rollerinde başarıyla kullanılması dikkat çekmiştir. (3)

Harekatta kullanılan Anka S’ler SATCOM üzerinden; TB-2’ler de görüş hattı (Line of Sight – LoS) veri bağı ile elde ettikleri görüntü ve koordinat verilerini; TSK Entegre Muhabere Sistemi (TAFICS) altyapısıyla hava ve topçu unsurlarına iletir. Topçu bataryalarının atış planlaması, eşgüdüm ve icrası da yine milli olarak geliştirilen Ateş Destek Otomasyon Sistemi ADOP-2000 üzerinden gerçekleştirilir. Böylece İHA/SİHA’lar topçu ileri gözetleyici, ileri hava kontrolörü ve avcı olarak görev icra etmiştir. (1) Bugün Rus ordusuda Suriye’den dersler çıkararak ORLAN-10 İHA’larını 152 mm topçu formasyonuna entegre etmiştir. (2)

ROKETSAN tarafından geliştirilen MAM-C ve MAM-L Mini Akıllı Mühimmat, İnsansız Hava Araçları (İHA), hafif taarruz uçakları ve ağırlığın kritik olduğu hava-yer görevlerinde kullanılmaktadır. MAM-L, sabit ve hareketli hedeflere karşı farklı savaş başlığı seçenekleri ile yüksek vuruş hassasiyetine sahiptir.

MAM-L; hafif yapılara, zırhsız kara araçlarına, radar antenlerine, silah mevzileri gibi yumuşak hedeflere ve 50 m çaptan büyük bir alanda dağılmış personele karşı, yüksek infilaklı parçacık tesirli harp başlığı ile etkili olmaktadır. Mühimmat atış irtifasına bağlı olarak 22 kilogram ağırlığı ile 8 km’ye kadar menzillerde etkili olarak kullanılabiliyor. Navigasyon sistemi / küresel konumlandırma sistemi desteği ile bu menzil 14 kilometreye kadar uzatılabilir. Mini Akıllı Mühimmat (MAM-C) ise 6,5 kilo ağırlığı ve 1 m’den kısa boyuyla insansız hava araçlarında kullanılmaktadır.

ANKA-S ve Bayraktar TB-2 İHA’ları 24 saat havada kalarak Orta İrtifa (MALE) sınıfı için iyi bir standart oluşturarak, hedef bölgesi üzerinde yeterli sürede kalmasına imkan vermektedir. Baykar’ın üretimi TB-2, 150 kilogramlık faydalı yükü taşırken, TUSAŞ üretimi olan ANKA ailesi ise maksimum 200 kilogramlık yük taşımaktadır.

ELEKTRONİK HARBİN, İZİ OLMAZ; GÖRÜLMEZ; KANITI YOKTUR.

Harekatta Elektronik Harbin (EH) yoğun bir şeklide kullanıldığına dair basında ve açık kaynaklarda bir çok haber yer aldı. Elektronik harp sistemlerinin bomba gibi bir izi olmaz, görülmez ve kanıtı yoktur.Düşman güçlerinin telsiz konuşmaları, sosyal medya ve açık kaynaklara bilgi düşünce haberimiz olmaktadır.

TSK’nin elektronik karıştırma ve köreltme yöntemleri ile Pantsir S-1 ve BUK-M2 hava savunma sistemlerinin vurulduğu görüntüler basında paylaşıldı. Pantsir S-1’in radarları çalışır olduğu halde vurulması, Elektronik Harbin kullanıldığı izlenimi vermektedir.

İsrail ordusu Ocak 2019’da Suriye Rejimine ait 2 adet Pantsir S-1 sistemini vuruluş görüntülerini yayınlamıştı. İsrail ordusu Pantsir S-1 sistemini seyir füzesi ile vururken, Türk Hava Kuvvetleri SİHA kullanarak hedefi imha etti.
………………………………………………

Pantsir SAM sisteminin menzili dışından BAYRAKTAR TB-2 ve ANKA-S İHA’larının MAM-L Akıllı Mühimmatları fırlatması imkansızdır. TSK’nın tehlikeli Suriye hava sahasında İHA’ların korunmasında iki önemli yeteneği kullandığını görüyoruz. Birincisi Suriye hava savunmasını körleştirmek için ASELSAN tarafından üretilen KORAL Elektronik Harp Sistemiyle Suriye’nin 200 kilometre derinliklerine elektronik taaruz gerçekleştirmek. İkincisi ise Barış Kartaları B737-700 tipi Havadan Erken İhbar ve Kontrol Uçağı (HİK) ile F-16 üzerinden AM-120C AMRAAM tipi füze ile görsel menzil dışında Suriye rejimine ait 2 adet SU-24 uçağının düşürerek, İdlib hava sahasını kontrol altına almaktır.

Bölgede Elektronik Harp Harekatının İHA ve tüm unsurlar ile koordineli bir şekilde kullanılması, bu konuda ciddi bir tecrübenin kazanıldığını göstermektedir. Elektronik harp taaruzu ile düşmanın muhabere- iletişimin kesilmesi, radarının çalışmasının engellenmesi, düşmana sahte hedefler oluşturarak yanıltması gibi taaruzlar gerçekleştirilir. Bu taaruzu uygulamak çok zor bir iştir, çünkü sizin de sistemleriniz bundan etkilenir.En önemlisi siz elektronik taaruz yaptığınız anda kendinizi açığa çıkarmış olursunuz. Çok zor ve titiz olması gereken Elektronik Harp Harekatını TSK’nın çok dar bölgede İHA ve diğer unsurlar ( topçu birilikleri, Hava Kuvvetleri unsurları, kara birlikleri ) ile koordineli yaptığını görüyoruz.

İHA PLATFORMLARI ‘KOLAY AV’ MI?

İnsansız Hava Araçları’nın harekatta etkili bir performans göstermesiyle Suriye Rejim Kuvvetleri ve 25.Tümen’e çok ciddi zaiyatlar vermiştir. İHA’lar düşman hedefleri kendileri vururken, topçu ve hava unsurlarınında vurmasını sağlamıştır. Fakat tüm bu başarılara rağmen İHA’ların güçlü hava savunma sistemlerine karşı zaafiyetlerininde olduğu ortadadır. Harekatta bazı İHA platformlarını kaybetmemiz, Suriye iç savaş sebebiyle ne kadar zayıflamış olsada bir hava savunma kabiliyeti varlığını göstermektedir.

TSK ya ait 031 numaralı ANKA İnsansız Hava Aracı Suriye Hava Savunma sistemleri tarafından 24 Şubat’da düşürüldü.
……………………………………………..

Bu harekat bize, donanımlı, teçhizatlı ve iyi eğitim almış bir silahlı kuvvetin karşısında İHA’ların çok ciddi zafiyetlerin olabileceğini göstermektedir. Geçtiğimiz yıl Hürmüz Boğazı üzerinde ABD’nin İnsansız Hava Aracı (İHA) RQ-4A Global Hawk’ı İran’ın düşürmesinin ardından, savaş durumunda İHA’ların ne kadar başarılı olabileceği tartışması başlamıştı. Bu olay İran’ın yerli füze sistemleri için önemli bir başarıyı temsil ediyor. Tanesi 100 milyon dolar civarında olan yüksek teknoloji sahip İHA’nın düşürülmesi, akıllara bir çok soru işaretini gündeme getirdi. Ambargo altında olan İran’ın Kohordad füze sistemini geliştirmesi, hava savunma sistemlerinin küresel olarak yaygınlaştığını gösteriyor.İran gibi ülkeler daha az askeri güç ile kuvvetli hava savunmasına sahip olabiliyor.

İHA sistemleri, hava kuvvetleri ve hava savunma sistemleri bulunmayan düşmanlar ile savaşıldığı zaman en popüler araçlar oldu. Askeri uzmanlar IŞİD gibi düzensiz kuvvetler ile mücadelelerde savaşın kazanılmasında İHA sistemleri büyük rol oynadığını belirtti. İHA’ların yüksek teknolojik sistemleri ve lazer bombaları gibi ağır yükleri taşıması, onları ‘manevra yeteneği az’ olan ağır hava aracı haline getirdi. Bu da etkin hava kuvveti ve hava savunma sistemi olan ülkeler için İnsansız Hava Araç’larını ‘kolay av’ haline getirdi.

Libya iç savaşında Türkiye ait Bayraktar TB-2, Çin’in Chengdu Uçak Tasarım ve Araştırma Enstitüsü (Chengdu Aircraft Design and Research Institute /CADIürünü silahlı Wing-Loong I-II İHA’sı, İtalyan Hava Kuvvetleri’ne ait Amerikan yapımı  MQ-9A  İHA’larının bolca düşürüldüğünü görüyoruz.

YENİ İHA’LAR ENVANTERE GİRMEYE GÜN SAYIYOR

Türkiye önümüzdeki dönemde geliştirdiği iki İHA projesi ile dikkat çekiyor. Bunlardan ilki Baykar firmasının Taarruzi İnsansız Hava Aracı Sistemi AKINCI, diğeri ise TUSAŞ tarafından geliştirilen Çok Rollü İstihbarat, Gözetleme, Keşif ve Taarruz Görevleri icra edecek olan ANKA-AKSUNGUR İHA’sıdır.

AKINCI, 1.350 kg’lık bir yük kapasitesi ile MAM-L, MAM-C, Cirit, L-UMTAS, Bozok, MK-81, MK-82, MK-83, Kanatlı Güdüm Kiti (KGK)-MK-82, Gökdoğan, Bozdoğan, SOM-A gibi mühimmat, füze ve bombaları taşıyabilecektir.

TUSAŞ’ın ANKA-AKSUNGUR ise gündüz/gece İstihbarat, Gözetleme, Keşif ve Taarruz Görevleri’ni EO/IR, SAR ve SIGINT faydalı yükleri ve çeşitli havadan yere silahları kullanabilecek. Ayrıca üzerinde bulunan sonobuoy bölmesi ve manyetik anomali dedektörü (MAD) ile Türk Deniz Kuvvetleri’ne denizaltı harbinde önemli yetenekler kazandıracaktır.

SONUÇ

Türkiye’nin Bahar Kalkanı Harekatı’nda İHA’ları başarılı bir şekilde kullanması, Rusya’nın yıllardır oluşturmaya çalıştığı Keşif Saldırı Kompleksi (RYK)’nin başarılı bir örneği olmuştur. Türkiye ilk kez İHA/SİHA’ları konvansiyonel bir güce karşı bu yoğunlukta kullandı. İHA/SİHA’ların, hassas Mini Akıllı Mühimmatın ve Elektronik Harp kabiliyetlerinin bir araya gelerek koordineli kullanılması Türkiye’ye bu başarıyı getirdi.

Türkiye İHA alanında kilit alanlara yönelmesi gerekmektedir. İsrail’in geliştirdiği Dolanan mühimmatları (HAROP/HARPY 2) yerli üretim ile bir an önce envantere alınmalıdır. İsrail bu mühimmatlar sayesinde Suriye Hava Savunma sistemlerini yok etmeyi başarmıştır. İlk zamanlarda Amerika Birleşik Devletleri, İsrail ve Birleşik Krallık’ta ilgiyle karşılanan bu sistemler üzerine farkındalık da küresel çapta artmaktadır. Dolayısıyla gelecekte, dolanan mühimmatların muharebe sahasında daha etkin ve yaygın şekilde kullanılacakları öngörülmektedir.

Harekatın kazandırdığı diğer bir tecrübe de İHA-topçu kompleksinin geliştirlemesidir. Kara tabanlı hassas güdümlü ateş destek mühimmatı edinme ihtiyacı ön plana çıkmaktadır.

İHA’ların kendilerine koruyabilme kabiliyetleri ve manevra yetenekleri son derece zayıftır.Bir Harekat sırasında düşmanın elinde güçlü bir hava savunma sistemi var ise İHA’lar zorlanabilir. Bunun içinde Elektronik Harp kabiliyetlerinin çok farklı seviyeye getirilmesi şarttır. Düşmanın hava savunma sistemine taaruz için farklı teknikler ve taktikler geliştirilmelidir.

Türkiye’nin bölgesel çıkarları göz ününe aldığımızda, Suriye, Doğu Akdeniz, Ege, Karadeniz ve Libya’da ne olup bittiğini anlık olarak görebilmemiz gerekmektedir. Bu geniş Coğrafyada varlık göstermemiz için havada kalış süresi uzun, çıkabildiği irtifanın yüksek olduğu, İnsanlı ve İnsansız uçaklara ihtiyaç vardır. Bu sebeple yeni geliştirilen İHA’larda taşıdığı silah sistemleri değil, taşıdığı sensör yükleri ve havada kalış süreleri daha önemli hale gelmektedir. (3)

Her ne kadar Orta İrtifada (MALE) görev yapacak daha büyük İHA’lara bir yönelme olsada, Baykar TB-2 gibi daha küçük, üretimi daha kolay ve maliyeti düşük İHA’ların kullanımı ön plana çıkmaktadır.

Kaynak: Ajanlar, MSB, ASELSAN, SSB, ROKETSAN, BAYKAR, TUSAŞ, CLACH REPORT,

(1) www.siyahgribeyaz.com https://www.siyahgribeyaz.com/2020/03/bahar-kalkan-harekatna-dair-gozlemler-1.html

(2) www.janes.com https://www.janes.com/article/95052/russia-integrates-orlan-10-into-2s5-formations-for-increased-lethality

(3) www.tolgaozbek.com, Türk tipi İHA Operasyonu: Arda Mevlütoğlu Youtube videosu  

CEVAP VER

Please enter your comment!
Please enter your name here