Türkiye, hava gücünü modernize ederek bölgesel üstünlüğünü yeniden tesis etmeyi hedefliyor. Ankara, Avrupa’daki ortakları ve ABD ile yürüttüğü diplomasiyle gelişmiş savaş uçaklarını hızlı bir şekilde envanterine katmak istiyor. Türkiye, S-400 krizini aşmak ve F-35 alımını yeniden başlatmak için ABD’ye “başkanlık muafiyeti” seçeneğini içeren bir planı değerlendiriyor.
NATO’nun ikinci büyük ordusuna sahip Türkiye, yaşlanan filosunu güçlendirmek için 40 adet Eurofighter Typhoon tedarik etmeyi planlıyor. Temmuz ayında ön anlaşma imzalanan program, Batı ile kurulan iyi ilişkiler sayesinde hız kazandı.
Ankara ayrıca, Washington’un uyguladığı CAATSA yaptırımlarına rağmen, gelecekte F-35 Lightning II savaş uçaklarını da envantere katmak istiyor.
Kaynaklara göre Türkiye, acil ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla Katar ve Umman’dan 12 adet ikinci el Typhoon satın almak üzere İngiltere ve diğer Avrupa ülkeleriyle görüşüyor.
Eurofighter konsorsiyumu üyeleri olan İngiltere, Almanya, İtalya ve İspanya, nihai satış anlaşması tamamlanana kadar Türkiye’ye 28 yeni jet sağlamayı onaylayacak.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bu hafta gerçekleştireceği Katar ve Umman ziyaretlerinde jet sayısı, fiyat ve teslimat takvimi gibi konuları ele alacak. Erdoğan’ın ilerleyen günlerde İngiltere Başbakanı Keir Starmer ve Almanya Şansölyesi Friedrich Merz ile de görüşmesi bekleniyor.
İngiltere hükümet sözcüsü, Reuters’a yaptığı açıklamada, “40 uçağa kadar milyarlarca sterlinlik bir siparişin önünü açan mutabakat zaptının ardından nihai sözleşme detaylarını yakında kararlaştırmayı umuyoruz.” dedi.
Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul ise Berlin’in jet satışını desteklediğini belirterek, “Anlaşma bu yıl içinde imzalanabilir.” ifadesini kullandı.
ABD ile İlişkilerde F-35 Engeli
Gelişmiş F-35 savaş uçaklarının tedariki ise daha karmaşık bir süreç. Türkiye, 2020’de Rusya’dan aldığı S-400 hava savunma sistemi nedeniyle CAATSA yaptırımlarına maruz kaldı ve F-35 programından çıkarıldı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçtiğimiz ay Washington’da ABD Başkanı Donald Trump ile yaptığı görüşmede ilerleme sağlayamadı. Ancak Ankara, iki liderin kişisel ilişkilerinden faydalanarak sorunun çözümü için diplomatik zemini koruyor.
Kaynaklara göre Türkiye, S-400 meselesini aşmak ve F-35 alımının önünü açmak amacıyla ABD yönetimine “başkanlık muafiyeti” seçeneğini içeren bir plan önermeyi değerlendiriyor.
Türk ve ABD yetkilileri, iki ülkenin bu konuda siyasi iradeye sahip olduğunu vurguluyor.
AK Parti Dış İlişkiler Başkan Yardımcısı Harun Armağan, “Her iki taraf da CAATSA meselesinin çözülmesi gerektiğinin farkında. Bunun başkanlık muafiyeti mi yoksa Kongre kararı mı olacağı, ABD’ye bağlı.” dedi.
Türkiye’nin Yerli Alternatifi: KAAN
Batı ile yaşanan ambargolar ve kısıtlamalardan bıkan Türkiye, tamamen yerli üretim olan KAAN beşinci nesil savaş uçağı projesini geliştiriyor. Ancak yetkililer, KAAN’ın Hava Kuvvetleri’nin bel kemiğini oluşturan F-16’ların yerini almasının zaman alacağını kabul ediyor.
Türkiye ayrıca, hava savunma yeteneklerini güçlendirmek amacıyla “Çelik Kubbe” projesi ve uzun menzilli füze sistemlerine yatırım yapıyor.
Emekli Deniz Amirali ve CHP Milletvekili Yankı Bağcıoğlu, “Şu anda hava savunma sistemimiz istenen düzeyde değil. Türkiye’nin KAAN, Eurofighter ve F-16 planlarını hızlandırması gerekiyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Kaynak: Reuters
