Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodymyr Zelenskyy ve İsveç Başbakanı Ulf Kristersson, Kiev’in İsveçli savunma şirketi Saab’dan 100 ila 150 adet Gripen E çok rollü savaş uçağı satın almasını öngören bir niyet mektubu imzaladı.
Anlaşma, Saab’ın Linköping’deki tesisinde düzenlenen basın toplantısında duyuruldu. Bu adım, hava savunmasına odaklanan uzun vadeli bir endüstriyel ortaklığın temelini oluşturuyor.
Kristersson, “Bu, 10 ila 15 yıllık bir sürecin başlangıcı olan karşılıklı bir niyet beyanıdır” diyerek, ilk teslimatların yaklaşık üç yıl içinde Ukrayna’ya yapılabileceğini belirtti. Teslimatlar, yüksek maliyetler nedeniyle kademeli olarak gerçekleşecek.
Stratejik Ortaklık ve Askerî Yardım
İsveç, Ukrayna’ya daha önce zırhlı araçlar, topçu sistemleri, hava savunma sistemleri ve ASC 890 radar keşif uçağı (Saab Erieye’in önceki versiyonu) dahil olmak üzere kapsamlı askeri destek sağladı. Bu sistemler, Ukrayna’nın halihazırda kullandığı F-16 savaş uçaklarının kabiliyetlerini tamamlayıcı nitelikte.
Ancak yeni anlaşma, acil yardım veya bağış niteliğinde değil; bunun yerine, Gripen E modelini içeren kapsamlı bir savunma sanayi iş birliğini temsil ediyor. Kristersson, Ukrayna’nın “esnek hava gücü kullanıcılarından oluşan büyüyen bir aileye” katılacağını vurguladı.
Finansman ve Avrupa Güvenliği
İsveç ve Ukrayna, finansman modelleri üzerinde diğer ortaklarla birlikte çalışmaya başladı. Kristersson, “Güçlü bir savunmaya sahip güçlü bir Ukrayna, yalnızca Ukrayna için değil, tüm Avrupa için uzun vadeli güvenliğin teminatıdır” ifadelerini kullandı.
Avrupa Konseyi’nin Perşembe günü Brüksel’de yapacağı toplantıda, dondurulmuş Rus varlıklarının Ukrayna lehine kullanımı gündeme gelecek. Bu görüşmelerin, anlaşmanın finansal çerçevesini şekillendirmesi bekleniyor.
Zelenskyy, “JAS 39 Gripen uçaklarını bu sürecin en etkili unsurlarından biri olarak görüyoruz ve ilk teslimatların 2026 yılında başlamasını bekliyoruz” açıklamasında bulundu. Ukraynalı pilotlar halihazırda Gripen uçaklarını İsveç’te test ediyor.
Yeni nesil Gripen E, gelişmiş elektronik harp sistemleri, daha güçlü motor ve artan mühimmat kapasitesiyle dikkat çekiyor. Bu yönüyle Ukrayna Hava Kuvvetleri’ne önemli bir operasyonel esneklik kazandıracak.
Kristersson, İsveç’in hâlihazırda kullanmadığı Gripen uçaklarını Ukrayna’ya teslim etme olasılığını tamamen dışlamadıklarını, ancak önceliğin radar keşif uçaklarında olduğunu söyledi.
sveç’in Ukrayna’ya yaptığı toplam askerî yardım, 2022’den bu yana 90 milyar krona (yaklaşık 8,4 milyar dolar) ulaştı. Hükümet, 2026 bütçesinde bu miktarı 40 milyar krona çıkararak desteği artırmayı planlıyor.
Kristersson, “Özgür dünya, bu acımasız savaşı durdurmak için Putin üzerindeki siyasi ve ekonomik baskıyı artırmalıdır” diyerek konuşmasını sonlandırdı.
