ABD’nin Venezuela açıklarında yaptırım uygulanan dev petrol tankerini ele geçirmesi, Washington–Karakas hattındaki gerilimi tırmandırırken operasyonun yasal meşruiyeti ve jeopolitik sonuçları tartışma konusu oldu. ABD Başkanı Donald Trump’ın “şimdiye kadar ele geçirilen en büyük tanker” sözleri petrol fiyatlarını yükseltti; Venezuela ise kararı “uluslararası korsanlık” olarak nitelendirdi.
Çarşamba günü Trump, ABD güçlerinin Venezuela kıyılarına yakın bir noktada “çok büyük” bir petrol tankerini ele geçirdiğini açıkladı. Kısa süre sonra ABD Başsavcısı Pam Bondi, iki helikopterin yanaştığı, silahlı personelin iple güverteye indiği bir VBSS (visit, board, search, seizure) operasyon videosu paylaştı.
Uzmanlara göre videodaki yöntem, ABD Donanması, Sahil Güvenlik ve özel kuvvetlerin standart prosedürlerine uyuyor.
Ele geçirilen tanker: Skipper (eski adı Adisa)
Reuters ve denizcilik güvenlik şirketi Vanguard’a göre ele geçirilen gemi, 333 metre uzunluğunda bir Çok Büyük Ham Petrol Tankeri (VLCC) olan Skipper, İran Devrim Muhafızları ve Hizbullah’a petrol taşımakla suçlandı. 2022’de yaptırıma tabi tutuldu. Sahte Guyana bayrağı taşıdığı ortaya çıkarıldı.Venezuela’nın José terminalinden 4–5 Aralık’ta 1,8 milyon varil Merey ham petrolü yükledi.Uydu verilerine göre ele geçirilmeden önce 200.000 varili Küba’ya giden Panama bayraklı Neptune 6 adlı gemiye aktardı.TankerTrackers.com verisi, Skipper’ın haftalar boyunca sahte transponder verisi kullanarak gerçek konumunu gizlediğini doğruladı.
ABD’li yetkililere göre gemi Marshall Adaları merkezli Triton Navigation şirketine bağlı. Şirket, Ukrayna vatandaşı Viktor Sergiyovitch Artemov ile ilişkisi nedeniyle OFAC yaptırımlarına (ABD Hazine Bakanlığı’na bağlı Yabancı Varlıkları Kontrol Ofisi’nin (Office of Foreign Assets Control – OFAC) uyguladığı ekonomik ve finansal yaptırımlar anlamına gelir) alınmıştı.
Petrol piyasası etkisi: Fiyatlar yükseldi
Skipper’ın ele geçirilmesiyle birlikte petrol fiyatları kısa sürede yukarı yönlü hareket etti.Bölgedeki sevkiyatların geleceğine yönelik endişeler arttı. Şu anda Venezuela’nın petrol ihracatı günlük 900.000 varil. 2008’deki 2,4 milyon varil/gün seviyesinin çok altında. Ülkenin en büyük müşterileri Çin ve ABD (Chevron özel muafiyetle faaliyet yürütüyor).
Bu gelişme nakliyecileri korkutabilir, Venezuela para biriminde panik etkisi oluşturabilir. Mevcut insani krizi derinleştirebilir.
Operasyonun duyurusu, muhalefet lideri María Corina Machado’nun Oslo’daki Nobel Barış Ödülü törenine katılamadığı gün yapıldı. Analistler bu zamanlamayı Maduro’ya yönelik siyasi mesaj ve ABD’nin Latin Amerika’da “ben buradayım” vurgusu olarak yorumluyor.
ABD’nin Skipper’a el koyması hukuki açıdan tartışmalı, ekonomik açıdan Venezuela için riskli ve Jeopolitik açıdan stratejik bir mesaj olarak yorumlandı. ABD’nin başka tankerleri de hedef alıp almayacağı, bu adımın bir ablukanın başlangıcı olup olmadığı belli değil. Uzmanlar, eğer ABD daha fazla tankere el koyarsa, Venezuela için fiili bir petrol ablukasına dönüşür ve Maduro’nun buna uzun süre dayanması zor.
