İspanya, ABD yapımı dikey kalkış-iniş yapabilen F-35B savaş uçağının tedarikinden kesin olarak vazgeçti. Bu uçak, İspanyol Donanması’nda görev yapan ve 2030’da emekliye ayrılması beklenen Harrier AV-8B+ uçaklarının tek halefi olarak görülüyordu.
Hükümet ise yıllardır bu seçeneğe mesafeli yaklaştı ve F-35B’nin adı dahi siyasi düzeyde tabu haline geldi. ABD, İngiltere, İtalya ve Japonya gibi ülkeler, kısa pistli uçak gemilerinde kullanmak üzere F-35B’yi envanterine katarken; İspanya bu yönde somut bir adım atmadı. Bu durum, uçağın İspanyol donanmasında yer almayacağı yönündeki beklentileri artırdı.
Temmuz ayında Savunma Genelkurmay Başkanı (JEMAD) Amiral Teodoro López Calderón, bir etkinlikte F-35B’nin avantajlarını kabul etmekle birlikte, bu alımın gerçekleşmemesi halinde mevcut 4. nesil platformlarla idare edilip FCAS’ın (Avrupa Geleceğin Savaş Uçağı) gelişi bekleneceğini belirtti.
Alım Planı Resmen Reddedildi
El País’in haberine göre, hükümet kaynakları F-35B satın alımının “kesin olarak rafa kaldırıldığını” açıkladı. Bu kararla birlikte Hava Kuvvetleri’nin de beşinci nesil jet tedarik etme ihtimali ortadan kalkmış oldu.
Oysa 2023 Devlet Bütçesi’nde “AV-8B ve C-15M 2. Aşama’nın yerine geçecek uçak” için ayrılan 6,25 milyar avroluk ödenek doğrudan F-35’i işaret ediyordu. Ayrıca Savunma Bakanlığı, Lockheed Martin’e resmi bilgi talep belgesi olan RFI göndererek süreci başlatmıştı.
F-35B alımı, İspanya’da koalisyon ortağı Sumar’ın Amerikan savunma sanayiyle büyük ölçekli bir sözleşme yapılmasına karşı çıkması nedeniyle politik düzeyde tıkanmış durumda. Avrupa’dan bir çözüm tercih edilse de, F-35B’ye denk bir alternatif bulunmuyor.
Harrier’lerin Sonu ve Dokuzuncu Filo’nun Dağılışı
LHD Juan Carlos I gemisinde konuşlu Harrier AV-8B+’lar 2030 itibarıyla hizmet dışı kalacak. Sürekli güncellemelerle görev süreleri uzatılmış olsa da, ABD ve İtalya’nın bu uçakları 2030’dan önce emekliye ayıracak olması modernizasyon seçeneğini ortadan kaldırıyor.
Bu gelişme, sabit kanatlı hava filosunun çekirdeğini oluşturan Donanma’ya bağlı Dokuzuncu Filo’nun feshedilmesine yol açacak. LHD Juan Carlos I sadece helikopterlerle operasyon yapabilecek. Ancak Navantia ve Airbus Defence and Space’in Ocak 2025’te imzaladığı mutabakat zaptıyla Sirtap tipi insansız hava araçlarının gemide konuşlandırılması planlanıyor. Bu sistemlerin erken uyarı ve denizaltı savaşı görevlerini yerine getirebilecek kapasitede olduğu belirtiliyor.
25 ila 30 Uçaklık Kapasite Planı
İspanya, insanlı sabit kanatlı hava unsurlarına sahip olmadan birkaç yıl geçirecek. Stratejik hava projeksiyon kabiliyeti sekteye uğrayacak. İkinci bir uçak gemisinin inşasıyla bu boşluk kapatılabilir. Haziran 2025’te duyurulan projeye göre, katapult sistemiyle donatılmış konvansiyonel bir uçak gemisi 2040’a kadar hizmete girebilir.
Yeni uçak gemisinin yaklaşık 15 yıl içinde tamamlanması öngörülüyor. Bu gemi, mevcut LHD Juan Carlos I’in ötesinde, klasik uçak gemisi konseptinde tasarlanacak. Böylece İspanya, iki amfibi gemiye ek olarak sabit kanatlı savaş uçaklarını destekleyen ilk geleneksel uçak gemisine sahip olacak.
Fransız Rafale M, Amerikan F-35C ve F/A-18F gibi alternatiflerle birlikte Donanma’nın operasyonel esnekliği artacak.
Navantia tarafından yürütülen fizibilite çalışmasına göre, gemi 25 ila 30 arası insanlı savaş uçağını barındırabilecek. Yeni platformun boyutları, Charles de Gaulle uçak gemisi referans alınarak 40.000 ton civarında olacak.
İnşa sürecinin, yeni nesil F-110 fırkateynlerinin üretiminde elde edilen tecrübelerle desteklenmesi, projeyi daha uygulanabilir kılıyor.
Donanma, üç gemilik yapıda daima en az iki geminin aktif kalmasını hedefliyor. Yeni uçak gemisiyle birlikte, Fransa’nın da yer aldığı FCAS programından geliştirilecek 6. nesil savaş uçağının deniz versiyonunun da kullanılması planlanıyor.
