Güney Kore’nin nükleer enerjili denizaltı programı, ABD Başkanı Donald Trump’ın onayıyla ivme kazandı. Bu gelişme, Washington’ın uzun süren direncinin kırılması anlamına gelirken, Asya-Pasifik’te sualtı silahlanma yarışını hızlandırabilecek yeni bir dönemin kapısını açıyor.
Seul yönetimi, Kuzey Kore’nin artan denizaltı füze kabiliyetlerine karşı yıllardır nükleer tahrikli denizaltı filosu kurmak istiyordu. Trump’ın onayıyla birlikte Seul, iki ülke arasındaki mevcut nükleer anlaşma kapsamında yakıt erişimi sağlayarak en büyük engellerden birini aşmış oldu.
Askeri yetkililer ve analistler, Güney Kore’nin hızlanan programının Çin’i rahatsız edeceği ve Japonya’nın da benzer adımlar atmasına yol açabileceği uyarısında bulunuyor.
Emekli Denizaltı Kaptanı Choi Il, “Nükleer denizaltılar son derece etkili saldırı platformlarıdır. Bölgedeki silahlanma yarışının kaçınılmaz olduğunu düşünüyorum” dedi.
Seul, nükleer tahriki; özellikle denizaltıdan fırlatılan balistik füzeler (SLBM) dahil olmak üzere Kuzey Kore’nin artan denizaltı tehditlerine karşı kritik bir unsur olarak görüyor. Güney Kore yönetimi, nükleer silah geliştirmeyeceğini ve nükleer yayılmayı önleme rejimine bağlı olduğunu da defalarca vurguladı.
Cumhurbaşkanı Lee Jae Myung, Washington’dan gelen onayı “stratejik bir kırılma anı” olarak nitelendirerek anlaşmanın ülkenin savunma özerkliğini güçlendireceğini söyledi.
Kuzey Kore ise benzer kabiliyetler geliştirdiğini iddia ediyor. Devlet medyası, Mart ayında Kim Jong Un’un nükleer tahrikli bir denizaltıyı incelediğini aktardı. Programın ilerleme seviyesi belirsiz olsa da analistler, Pyongyang’ın Rusya’dan teknik destek aldığını düşünüyor.
Çin ve Japonya Boyutu
Güney Koreli savunma uzmanı Yu Yong-weon, nükleer denizaltıların su altında daha uzun süre kalarak Kuzey Kore denizaltılarının izlenmesini kolaylaştıracağını ifade ediyor. Ona göre bu adım Japonya’nın da stratejisini yeniden değerlendirmesine yol açabilir.
Yetkililere göre, Tokyo, Trump’ın Seul’ün projesine verdiği desteği duyunca şaşkınlık yaşadı. Japonya’nın, ABD’nin böyle bir programı desteklemesi halinde benzer bir kapasiteyi önce kendisinin edinmesi gerektiğini düşündüğü belirtildi.
Savunma Bakanı Shinjiro Koizumi, nükleer tahrikli denizaltıların “bir seçenek” olduğunu dile getirdi ancak bakanlıkta şu anda böyle bir çalışma yürütülmediğini söyledi. Japon yetkililer, böyle bir adım durumunda ABD’nin teknik yardımının kritik olacağını vurguluyor.
Uzmanlara göre Japonya’nın mevcut dizel-elektrik denizaltıları sığ sular için uygun olsa da nükleer tahrikli platformlar Pasifik’teki operasyonel menzili genişletebilir ve gelecekte “ikinci vuruş kapasitesi” oluşturabilir.
Güney Kore’nin Stratejik Hedefleri
Seul’ün nükleer denizaltı hamlesi, ABD’nin Çin’in askeri etkisini sınırlandırma hedefleriyle de örtüşüyor. ABD Deniz Operasyonları Komutanı Amiral Daryl Caudle, Çin’i “hızla büyüyen bir tehdit” olarak tanımlayarak Güney Kore’nin nükleer denizaltılarının gelecekte bölgesel caydırıcılık rolü oynayacağını söyledi.
Çin hükümeti ise henüz sert bir tepki vermedi. Ancak Washington merkezli 38 North düşünce kuruluşu, Pekin’in tutumunun hızla değişebileceği uyarısında bulundu.
Güney Kore Ulusal Güvenlik Danışmanı Wi Sung-lac, Cumhurbaşkanı Lee’nin geçen ay Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’e nükleer denizaltıların “yalnızca savunma amaçlı kullanılacağı” güvencesi verdiğini açıkladı.
Kuzey Kore devlet medyası ise bu planın bölgede bir “nükleer domino” etkisi başlatabileceği uyarısında bulundu.
Programın Uzun Tarihi
Dünyada halihazırda yalnızca ABD, Rusya, Çin, Fransa, Hindistan ve Birleşik Krallık nükleer denizaltılara sahip. Avustralya ise AUKUS anlaşması kapsamında ABD ve İngiltere ile birlikte kendi filosunu kurmayı planlıyor.
Güney Kore, bu fikri ilk kez 1994 yılında Kuzey Kore krizinin ortasında değerlendirdi ancak teknik engeller nedeniyle ilerleme kaydedilemedi.
2017’de dönemin Cumhurbaşkanı Moon Jae-in, Trump’tan destek istedi. Trump özel olarak olumlu yaklaşsa da Washington’daki bazı yetkililerin itirazları nedeniyle süreç resmileşmedi. ABD’li kurumlar özellikle nükleer yayılma riski konusunda çekincelerini iletti.
“Tren Hareket Etti”: Mevcut Durum
Emekli Albay Moon Keun-sik, Güney Kore’nin yıllardır temel tasarım çalışmalarını sürdürdüğünü ve bağımsız olarak ilerlediğini belirtti.
Savunma Bakanı Ahn Gyu-back, reaktör montajının “ileri aşamada” olduğunu açıkladı. Seul’ün 10 yıl içinde ilk nükleer denizaltısını hizmete alabileceğini, toplamda en az dört adet 5.000 tonluk denizaltıya ihtiyaç duyulduğunu söyledi.
14 Kasım’da yayımlanan ABD–Güney Kore ortak bilgi notunda, Washington’ın nükleer yakıt tedarikine destek vermeyi kabul ettiği belirtilmişti.
Ahn, parlamentoya yaptığı açıklamada “Bu, ABD’nin resmi onayı olarak görülmemeli. Biz gerekli bütün hazırlıkları yaptık; yakıt yalnızca eksik parçaydı” dedi.
Beyaz Saray’dan bir yetkili, ABD’nin Güney Kore’nin caydırıcılık kapasitesini artırma hedefini desteklediğini açıkladı.
Eski bakan yardımcısı Choi’ye göre, AUKUS anlaşması Seul’ün önündeki engelleri büyük ölçüde azalttı:“Tren artık hareket halinde. Kapı açık ve yapılacak çok şey var, ama süreç ilerliyor.”
Kaynak: Reuters
