Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol, parlamentoda yapılan oylamanın ardından sıkıyönetim kararını kaldıracağını söyledi.
Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol, ülkedeki muhalefeti “devlet karşıtı faaliyetlerle” hükümeti felç etmekle suçlayarak acil sıkıyönetim ilan etti. Ancak Ulusal Meclis, saatler sonra bu kararı kaldırmak için oy kullandı.
Salı günü geç saatlerde yapılan televizyondan canlı yayınlanan ulusal konuşmasında Yoon, “Sıkıyönetim, Kuzey Kore yanlısı güçleri ortadan kaldırmayı ve anayasal özgürlük düzenini korumayı amaçlıyor,” dedi. Bu karar, Güney Kore’de 1979’dan bu yana ilan edilen ilk acil sıkıyönetim olarak kayıtlara geçti.
Sıkıyönetim Kararının Arka Planı
Yoon’un açıklaması, muhalefetteki Demokrat Parti’nin (DP) parlamentonun bütçe komisyonunda küçültülmüş bütçe tasarısını reddetmesi ve bir devlet denetçisi ile başsavcı hakkında görevden alma önergeleri sunmasının ardından geldi.
Güney Kore Anayasası’na göre cumhurbaşkanı, savaş, silahlı çatışma, ulusal acil durum veya kamu düzeni ve güvenliğini sağlamak amacıyla sıkıyönetim ilan etme yetkisine sahip. Ancak sıkıyönetimin yürürlüğe girmesi, parlamentonun onayına tabi.
Sıkıyönetim ve Meclis Müdahalesi
Konuşmanın hemen ardından Genelkurmay Başkanı Orgeneral Park An-su, sıkıyönetim komutanı olarak atandı ve protestolar ile siyasi partilerin faaliyetlerini yasaklayan bir kararname yayınladı.
Ancak Çarşamba günü saat 01.00 civarında 300 üyeli Ulusal Meclis, Yoon’dan sıkıyönetimi kaldırmasını talep etmek üzere olağanüstü genel kurulda toplandı. Önerge, 190 üyenin hazır bulunması ve tamamının lehte oy kullanmasıyla kabul edildi.
Meclis Başkanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, önergenin kabul edilmesiyle sıkıyönetim ilanı geçersiz hale geldi. Anayasaya göre, parlamento çoğunluğunun talebi doğrultusunda sıkıyönetim kararı kaldırılabiliyor.
Güney Kore Parlamentosu Sıkıyönetimin Kaldırılmasını Talep Etti
Ulusal Meclis, Çarşamba günü yaptığı oylamada, Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol’dan olağanüstü hal sıkıyönetimini kaldırmasını talep etti. Anayasa uyarınca, parlamento çoğunluğunun talebi durumunda sıkıyönetim kaldırılabiliyor.
Meclis oylamasında 300 üyeden 190’ı hazır bulundu ve tamamı sıkıyönetimin kaldırılmasını talep eden önergeye lehte oy kullandı. Meclis Başkanlığı tarafından yapılan açıklamada, önergenin kabul edilmesiyle birlikte sıkıyönetim ilanının geçersiz hale geldiği belirtildi.
Bu gelişmenin ardından, Seul’de yerel saatle 01:00’i biraz geçe, parlamento binasına giren askerler geri çekilmeye başladı. Yerel televizyon kanalları, askerlerin binadan ayrıldığını gösterdi. Chosun Ilbo’nun haberine göre, bazı birlikler hâlâ Ulusal Meclis içinde beklerken, bazıları teçhizatlarını bırakmış durumda. Parlamento dışında toplanan vatandaşlar, oylama sonucunu sevinçle karşıladı; bazıları “Yaşasın Kore Cumhuriyeti!” ve “Yoon Suk-yeol, istifa et!” şeklinde sloganlar attı. Güney Kore yasalarına göre, Devlet Başkanı, parlamento oylamasına uymakla yükümlüdür.
Güney Kore’de Sıkıyönetim İlanı: Muhalefet ve Devlet Başkanı Karşı Karşıya
Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol, Salı günü muhalefeti “isyan planlayan devlet karşıtı faaliyetlerle” suçlayarak acil sıkıyönetim ilan etti.
Yoon, televizyonda yayınlanan konuşmasında, “Sıkıyönetim, Kuzey Kore yanlısı güçleri ortadan kaldırmayı ve anayasal özgürlük düzenini korumayı amaçlıyor,” ifadelerini kullandı.
Bu karar, muhalefetteki Demokrat Parti’nin parlamento bütçe komisyonunda küçültülmüş bütçe tasarısını reddetmesi ve bir devlet denetçisi ile başsavcı hakkında görevden alma önergeleri sunmasının ardından alındı.
Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol’un sıkıyönetim ilan etmesinin ardından Salı günü yapılan açıklamada, Savunma Bakanı’nın önemli komutanlarla bir toplantı düzenlenmesi talimatı verdiği ve orduya daha sıkı teyakkuz çağrısında bulunduğu bildirildi. Bakan ayrıca orduya acil durum nöbeti tutulması emrini de iletti.
Bu sırada, Güney Kore’nin önde gelen internet portallarından Naver’de sıkıyönetim ilanı sonrası kesintiler yaşandı. Şirketin çevrimiçi topluluk platformu Naver Cafe, Yoon’un saat 22:30’da yaptığı açıklamadan kısa bir süre sonra, 23:00 civarında bağlantı sorunları yaşadığını duyurdu. Şirket, “Ani bir trafik artışından kaynaklanıp kaynaklanmadığını araştırıyoruz” açıklamasında bulundu.
Benzer sorunlar, ülkenin en büyük ikinci internet portalı olan Daum’un hizmetlerinde de görüldü. Daum, haber servisi yorum bölümünde bir acil bakım bildirimi paylaşarak durumu kullanıcılarına iletti.
Genelkurmay Başkanı Tüm Siyasi Faaliyetleri Yasakladı
Salı günü geç saatlerde Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol tarafından ilan edilen sıkıyönetim kapsamında kurulan askeri komutanlık, protestolar ve siyasi partilerin faaliyetleri dahil tüm siyasi etkinlikleri yasaklayan bir kararname yayınladı. Genelkurmay Başkanı ve dört yıldızlı Orgeneral Park An-su tarafından yayımlanan kararname, Salı günü saat 23:00 itibarıyla yürürlüğe girdi.
Orgeneral Park, “Ulusal Meclis, bölgesel meclisler, siyasi partiler, siyasi örgütler, mitingler ve protestolar dahil olmak üzere tüm siyasi faaliyetler yasaklanmıştır” ifadelerini kullandı. Ayrıca kararname, özgür demokrasiyi savunma ve devlete yönelik tehdit oluşturan güçlere karşı halkın güvenliğini sağlama amacı taşıdığını belirtti.
Kararname, medya ve yayın kuruluşlarını kontrol altına almayı da içerirken, grevdeki stajyer doktorlara 48 saat içinde işbaşı yapmaları emrini verdi. Park, “Özgür demokrasiyi inkâr etmeye veya yıkmaya yönelik herhangi bir girişim yasaktır. Yalan haber, kamuoyunu manipüle etme ve yanlış yönlendirme gibi eylemler de yasaklanmıştır” dedi.
Kararnameye göre, sıkıyönetim kurallarını ihlal eden kişiler tutuklanabilecek veya arama emri olmaksızın baskın düzenlenebilecek. Sıkıyönetim komutanı, etkilenen bölgelerde idari ve yasal süreçleri denetlerken, gerektiğinde tutuklama, mal varlığına el koyma, medya kontrolü ve toplu eylemleri önleme gibi özel yetkilere sahiptir.
Yasal düzenlemelere göre, sıkıyönetim komutanı savunma bakanının denetimi altındadır; ancak sıkıyönetim ülke genelinde ilan edildiğinde veya gerekli görüldüğünde komutan, doğrudan cumhurbaşkanına bağlı çalışır.
Güney Kore’deki İstikrarsızlık ABD Ekonomisini ve Jeopolitik Gücünü Etkiler
Askeri analistler, Güney Kore’deki istikrarsızlığın ABD’nin jeopolitik gücünü ve ekonomisini olumsuz etkileyebileceğine dikkat çekti. Analistler, “Güney Kore’deki herhangi bir istikrarsızlık, Hint-Pasifik bölgesindeki askeri güç projeksiyonumuzu zayıflatır” değerlendirmesinde bulundu. ABD’nin Güney Kore ile güçlü askeri ve ekonomik bağlara sahip olduğu vurgulanarak, bu tür istikrarsızlıkların dünya piyasalarını da etkileyebileceği belirtildi.
ABD Başkanı Joe Biden, Angola ziyareti sırasında Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol’un sıkıyönetim ilanına ilişkin henüz doğrudan bir açıklama yapmadı. İki ülke arasındaki yakın ittifak dikkate alındığında, yönetimden bazı yetkililer Biden’ın sessizliğini şaşırtıcı buluyor. Üst düzey bir dış politika yetkilisi, CNN’e yaptığı açıklamada, bu durumu “oldukça sıra dışı” olarak nitelendirdi ve olayların beklenmedik doğasının iletişimde gecikmeye neden olmuş olabileceğini ifade etti. Biden yönetimindeki birçok yetkili ise gelişmeler karşısında şaşkınlık yaşıyor.
Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü, “Yönetim, Kore Cumhuriyeti hükümeti ile temas halindedir ve durumu yakından izlemektedir,” şeklinde bir açıklama yaparak, olayların dikkatle takip edildiğini vurguladı.
