Cumartesi günü İran’ın güneyindeki Şehit Recai Limanı‘nda, füze itici gaz üretiminde kullanılan bir kimyasal maddenin sevkiyatıyla bağlantılı olduğu iddia edilen büyük bir patlama ve yangın meydana geldi. Olayda 70 kişi hayatını kaybetti, yaklaşık 1000 kişi yaralandı.
Sosyal medyada yayılan videolarda, patlamanın yaşandığı bölgeden yükselen büyük bir siyah duman bulutu ve ateş topu görüntülendi. Görgü tanıkları, çevredeki binaların ve araçların da ağır hasar gördüğünü bildirdi.
Yangına helikopterler ve uçaklar gece boyunca ve Pazar sabahına kadar müdahale etti. Patlama, İran ve ABD’nin Tahran’ın hızla ilerleyen nükleer programına ilişkin müzakerelerin üçüncü turu için Cumartesi günü Umman’da bir araya geldiği sırada yaşandı.
İranlı yetkililer, patlamanın bir saldırıdan kaynaklandığına dair herhangi bir iddiada bulunmadı. Ancak görüşmelere liderlik eden İran Dışişleri Bakanı Abbas Araghchi, Çarşamba günü yaptığı açıklamada, “Geçmişte yaşanan sabotaj girişimleri ve tasarlanmış suikast operasyonları göz önüne alındığında güvenlik birimlerimiz yüksek alarm durumundadır” ifadelerini kullandı.
İran devlet medyası, başkent Tahran’ın yaklaşık 1.000 kilometre güneyinde yer alan Şehit Recai Limanı’ndaki patlamada en az 1000 kişinin yaralandığını aktardı.
İlk bulgulara göre, patlamanın nedeni limanda yanıcı maddelerin depolanmasında yaşanan ihmalkârlık. Tehran Times gazetesi ise patlamanın, birkaç konteynerin infilak etmesiyle başladığını bildirdi.
Hürmüzgan Eyaleti Kriz Yönetimi Organizasyonu Müdürü Mehrdad Hassanzadeh, yaralıların çeşitli tıbbi tesislere sevk edildiğini açıkladı. Güvenlik yetkilileri ise olay yerinde daha önce yaptıkları incelemeler sonrası uyarılarda bulunduklarını duyurdu.
Öte yandan, Ulusal İran Petrol Ürünleri Rafineri ve Dağıtım Şirketi yaptığı açıklamada, bölgedeki petrol tesislerinin patlamadan etkilenmediğini belirterek, “Şehit Recai Limanı’ndaki patlama ve yangının, rafineriler, yakıt tankları, dağıtım kompleksleri ve petrol boru hatlarımızla hiçbir bağlantısı bulunmamaktadır” denildi.
Hürmüzgan Limanlar ve Denizcilik İdaresi yetkilisi İsmail Melekzade, patlamanın Şehit Recai Limanı rıhtımı yakınlarında meydana geldiğini doğruladı.
Bu patlama, İranlı yetkililerin ABD ile olası yeni bir nükleer anlaşma konusunda yürüttüğü hassas görüşmelerin devam ettiği bir dönemde meydana geldi.
Yangın Kontrol Altına Alındı, Liman Yeniden Faaliyette
Devlet televizyonu, yangının kontrol altına alındığını ve Pazar günü tamamen söndürüleceğini duyurdu. Ayrıca, ticari bir geminin konteynerlerinin boşaltıldığı ve limandaki faaliyetlerin yeniden başladığı bildirildi.
Bandar Abbas’ın hemen dışında çıkan ve diğer konteynerlerin de patlamasına yol açan yangının nedenine ilişkin çok az bilgi bulunuyor. Özel güvenlik firması Ambrey, limanın Mart ayında füze yakıtı üretiminde kullanılan kimyasalları aldığını belirtti. Bu, Financial Times’ın Ocak ayında bildirdiği Çin’den İran’a yapılan amonyum perklorat sevkiyatının bir parçasıydı. Bu kimyasalın, Hamas’la yaşanan savaş sırasında tükenen İran füze stoklarını yenilemek amacıyla kullanılacağı öne sürülüyor.
Ambrey, “Yangının, İran’ın balistik füzelerinde kullanılmak üzere gönderilen katı yakıt sevkiyatının yanlış elleçlenmesi sonucu çıktığı bildirildi” açıklamasında bulundu.
İran Savunma Bakanlığı İddiaları Yalanladı
İran Savunma Bakanlığı Sözcüsü General Reza Talaeinik, limanda füze yakıtı ithal edildiği iddialarını yalanladı. Devlet televizyonuna yaptığı açıklamada, “Liman sahasında yakıt ya da askeri amaçlı herhangi bir ithalat veya ihracat yapılmamaktadır” dedi ve füze yakıtına ilişkin yabancı raporları temelsiz olarak nitelendirdi.
Beyrut Patlaması Hatırlatıldı
Yetkililer, 2020 yılında Beyrut Limanı’nda meydana gelen ve 200’den fazla kişinin ölümüne, 6.000’den fazla kişinin yaralanmasına yol açan amonyum nitrat patlamasına atıfla, İran’ın kimyasalları neden limandan taşıyamamış olabileceğinin belirsizliğini koruduğunu belirtti. Ayrıca, İsrail’in İran’ın füze tesislerini hedef aldığına dair iddialar da yinelendi.
Shahid Rajaei Limanı’ndaki patlama anına ilişkin sosyal medyada yayılan görüntülerde, ateşten yükselen kırmızımsı renkli duman dikkat çekti. Bu durum, tıpkı Beyrut patlamasında olduğu gibi, olayda kimyasal bir bileşiğin rol oynamış olabileceğini düşündürüyor.
Bir videoda, patlamadan hemen önce bir adamın, “Geri çekilin! Gaz kamyonuna gitmesini söyle! Havaya uçacak! Tanrım, patlıyor!” diye bağırdığı duyuluyor.
İran Resmî Kurumlarından Açıklamalar
Devlet haber ajansı IRNA, İran Gümrük İdaresi’nin patlamadan, “liman bölgesinde depolanan tehlikeli mal ve kimyasal madde stokunu” sorumlu tuttuğunu bildirdi. Ancak detaylı bilgi verilmedi.
Patlamadan sonra yayımlanan hava görüntülerinde, limanın birçok bölgesinde yangın çıktığı görülüyor. Yetkililer, atmosfere yayılan amonyak, sülfür dioksit ve nitrojen dioksit gibi gazlar nedeniyle hava kirliliği konusunda uyarılarda bulundu. Bandar Abbas’taki okullar ve işyerleri Pazar günü kapatıldı.
Şehit Recai Limanı Stratejik Öneme Sahip
Şehit Recai Limanı, İran kargoları için önemli bir varış noktasıdır ve daha önce de hedef alınmıştı. 2020 yılında İsrail’e atfedilen bir siber saldırıyla limanda faaliyetler sekteye uğramıştı. Cumartesi günkü patlama sonrası İsrail yetkilileri herhangi bir yorum yapmadı.
Sosyal medyada yayımlanan görüntülerde siyah dumanlar yükselirken, patlama merkezinden kilometrelerce uzaklıktaki binaların camlarının kırıldığı görüldü. Devlet medyasında, yaralıların hastanelere akın ettiği ve sağlık görevlilerinin yoğun şekilde müdahalede bulunduğu bildirildi.
İçişleri Bakanlığı olayla ilgili soruşturma başlattı. İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan da hayatını kaybedenlerin yakınlarına başsağlığı dileklerini iletti.
Şehit Recai Limanı, İran’ın başkenti Tahran’ın yaklaşık 1.050 kilometre güneydoğusunda, ticaretin %20’sinin geçtiği Hürmüz Boğazı’nda stratejik bir konumda yer alıyor.
