Çin’de Koronavirüs (COVID-19) salgının yayılmasının ardından bir çok ülke virüsün etkili olduğu bölgeden vatandaşlarını hava kuvvetlerinin envanterinde bulunan nakliye uçaklarıyla tahliye ediyor. Hastaların güvenli bir şekilde tahliyesinde uçaklarda ATI (Hava Transit İzolatörleri) sistemi kullanılıyor. ABD ise Microsoft kurucu ortağı Paul Allen katkılarıyla 2014’deki Ebola salgını sonrasında geliştirilen konteyner ile hastalarını taşıyor.
İtalyan Hava Kuvvetleri’ne ait KC-767A Çok rollü tanker ve nakliye uçağı Roma yakınlarında bulunan Pratica di Mare Hava Üssünden kalkarak Çin’in Wuhan şehrinde Hasta bir İtalyan öğrenciyi tahliye etti. Aynı uçak koronavirüs merkez üssü olan Çin kasabasına 2 Şubat’da yapılan bir uçuşta da yer almıştı.
Hastaların kendine özgü sağlık koşulları göz önüne alındığında, uçuşun güvenli olabilmesi için Biyolojik tahliyede özel teçhizat ve eğitilmiş personelin bulunması gerekir. Uçuş sırasında hastalığın bulaşmasına sebep olabilecek, yüksek basınçta ortaya çıkan Dekompresyona, Hipoksi ve Barometrik basınç değişiklikleri yüksek risk faktörüdür kontrol altında olmalıdır. Bu tür uçuşlarda düşük risk faktörü ise taşınan hastalar ve personelde, gürültü, titreşim, türbülans, sıcaklık değişiklikleri ve genel uçuş yorgunluğu gibi etkenlerdir.
Hastaların güvenli bir şekilde tahliyesinde uçaklara ATI (Hava Transit İzolatörleri) sistemi kurulur. Bu sistem sağlık personeli ve uçuş ekibine bulaşıcı ajanlara maruz kalmaktan korumak için tasarlanmış bağımsız bir izolasyon tesisidir. ATI çok katmanlı koruma sayesinde mikrobiyolojik güvenli bir ortam sağlar. Sistemin etrafı sert veya yarı sert PVC ile kaplıdır, uygulama kanalları ile hastanın tecrit altında gözlenmesine ve tedavi edilmesine imkan verir. ATI ünitesinde bulunan HEPA giriş ve çıkış filitresi, negatif basınç altında 0.3 mm ve daha büyük partikülleri yüzde 99,97 oranında filtrelenir. Her biri 6 saatlik çalışma süresine sahip dört adet 12V pil bataryası ile ünite 24 saat bağımsız çalışabilir.
Sağlık personeli takımında (Aeromedikal İzolasyon Ekibi) , görevi koordine etmekle sorumlu bir doktor bulunur. İlgili sivil kurumlar ile ilişkileri yönetir ve tüm operasyonu denetler. En az iki sağlık görevlisi ( anestezi uzmanı ve bulaşıcı hastalık uzmanı) hastanın sağlık yönetiminden sorumludur. Hasta ile ilgilenilmesi ve taşıma prosedürlerini yöneten altı görevli bulunur.Tüm ekip Biyogüvenlik seviyesine göre önlük, yüz maskesi, eldivenler veya pozitif basınçlı eldivenler, tam vücut giysisi (tychem C) değişebilen koruyucu giysiler giyer. Uzmanlaşmış ve eğitimden geçmiş Aeromedikal İzolasyon Ekibi, ABD,İngiltere ve İtalya ordularında bulunuyor.
İtalyan Hava Kuvvetleri envanterinde bulunan KC-767 uçağı, Sierra Leone’de bir klinikte çalıştıktan sonra ateşlenen Ebola virüsü pozitif olan bir İtalyan doktoru 25 Kasım 2014’de ülkesine getirdi. İngiltere Kraliyet Hava Kuvvetleri envanterinde bulunan A-400M uçağıda Ebola hastalarını Sierra Leone’den İngiltere’ye güvenli bir şekilde taşınmasında kullanmıştı.
İtalyan Hava Kuvvetleri 2005 yılında ATI sistemleri almasıyla Biyolojik Çevreleme tahliye kapasitesini geliştirmeye başladı. İtalyan askeri doktor ve hemşireler ABD Ordusu Enfeksiyon Hastalıkları Enstitüsü’nün Maryland’deki kurslarına katılarak eğitim aldı.
Sadece birkaç hava kuvvetleri biyolojik çevreleme uçuşları gerçekleştirebiliyor. İtalyan Hava Kuvvetleri ile birlikte ABD Hava Kuvvetleri ve İngiltere Kraliyet Hava Kuvvetleri bu görevi yerine getirebilecek kapasiteye sahip.
ABD, MİCROSOFT ORTAĞI PAUL ALLEN’İN KATKILARIYLA GELİŞTİRİLEN ÖZEL KONTEYNER İLE HASTALARI TAŞIDI
Japonya’nın Yokohama Limanı’nda demirli İngiltere bandıralı yolcu gemisi Diamond Princess’te koronavirüsü tespit edilmesinin ardından karantinaya alınmıştı. Gemide bulunan 54 ABD vatandaşı, iki Kalitta Air 747-400ERF uçağı ile ABD’deki Kaliforniya’daki Travis Hava Kuvvetleri Üssüne, diğer uçakla da Teksas’taki Joint Base San Antonio-Lackland’a getirildi.
Tahliye operasyonunda Koronavirüs (COVID-19) teşhisi konmuş kişiler, enfekte olmayan yolculardan ve mürettebattan izole etmek için özel bir nakliye konteyneri boyutunda Biyo-Muhafaza Sistemi ile taşındı. Konteyner Microsoft kurucu ortağı Paul Allen katkılarıyla 2014’deki Ebola salgını sonrasında geliştirilmişti.
Tahliye sürecinde yolcular gemiyi terk ettikten sonra havaalanına ulaşmaya başladığında ABD yetkililer 3 gün önce yapılan testlerde 14 yolcuda COVID-19’un pozitif çıktığını fark etti. Bu kişiler izole edilmek üzere en hızlı ve güvenli bir şekilde tahliye uçağı üzerindeki özel konteynere taşındı.
Yetkililer konteyner hakkında fazla bilgi vermedi fakat fotoğraflarda uçağın paletlerine kurulmuş Biyo-Muhafaza Sistemi konteyner görülüyor. Konteynerin arkasında virüsten etkilenmeyen yolcuları taşımak için koltukların olduğu görünüyor.
Biyo-Muhafaza Sistemi üç odadan oluşuyor, dört hasta ve dört sağlık görevlisi için tedavi alanı bulunuyor. Kişisel koruyucu ekipmanı güvenli bir şekilde takıp çıkarmak için bir ante odası ve iki görevli için bir dinlenme alanıda mevcut. Ünite sivil ve askeri uçaklara güvenli bir şekilde yüklenebiliyor. Ayrıca istenildiğine bir kamyon üzerinde de taşınabiliyor.
ÇİN’DEKİ TÜRK VATANDAŞLARI A-400M İLE TAHLİYE EDİLMİŞTİ
Türk Hava Kuvvetleri envanterinde bulunan A-400M nakliye uçağıda Korona virüsü salgını nedeniyle Çin’in Vuhan kentinde bulunan Türk ve dost ülke vatandaşlarını Ankara’ya intikalinde kullanılmıştı. Tahliyede Koronavirüsü pozitif olan yolcu yoktu.
32 Türk, 6 Azerbaycan, 3 Gürcistan ve bir Arnavutluk vatandaşını Wuhan’dan alınıp Ankara’ya getirildi. Yolcular ve uçuş ekibi, sağlık ekibi dahil 62 kişi 17 ambulans ile Dr. Zekai Tahir Burak Hastanesi’ne götürüldü.
Uçak ile içinde bulunan malzemeler de Hava Kuvvetleri Komutanlığına bağlı kimyasal, biyolojik, radyolojik ve nükleer (KBRN) uzmanlarınca arındırma işlemine tabi tutuldu.
KBRN gaz maskesi ve KBRN kıyafeti giymiş personel tarafından özel kimyasallar ve teçhizat kullanılarak, uçağın iç ve dış arındırma işlemleri yapıldı. Sonrasında da meydana kurulan KBRN Dekontaminasyon Çadırı’nda her uçak personeli için tek tek arındırma işlemi gerçekleştirildi.
Tahliyede kullanılan Airbus’un A-400M nakliye uçağı küçük bir hastaneye dönüşebiliyor. Kabini tıbbi ekipmanların çalışmasına imkan verirken, 25 hasta bakıcı personel ile 66 hasta ve 4 yoğun bakım ünitesi uçakta taşınabiliyor. Pek çok nakliye uçağında olmayan imkanlara sahip olan A-400, akciğer delinmeleri ve kafa travması gibi kritik yaralanmalarda deniz seviyesindeki kabin yüksekliğinde çalışabiliyor. Uçak bulaşıcı hastaların taşınmasında son derece güvenli bir izolasyon kabarcığı ünitesi olan Hava Transit İzolatörleri (ATI) destekleyebiliyor.
Sağlık Bakanlığı Koronavirüsü önlemleri çerçevesinde yaptığı açıklamada ATI sistemleri benzeri 35 ünitenin bulunduğunu belirtmişti.
Kaynak: Theaviationist, ItAF, http://www.salute.gov.it/, MSB, Ajanslar,The Drive,