Çin, ABD’nin uzun yıllardır müttefiki olan Mısır ile ilk ortak hava tatbikatını gerçekleştirdi. Tatbikatta Çin’in gelişmiş savaş uçaklarının yanı sıra erken uyarı, kontrol ve ikmal uçakları da görev aldı.
Tatbikat, ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze’deki Filistinlilerin Mısır’a gönderilmesi önerisinin Kahire tarafından sert biçimde reddedilmesinin ardından Mısır-ABD ilişkilerinde yaşanan gergin döneme denk gelmesiyle dikkat çekiyor.
Tatbikat, Orta Doğu’nun ABD ile Çin arasındaki küresel rekabetin yeni sahnesi haline gelmeye başladığını gösteriyor. Tayvan meselesi ve Güney Çin Denizi’ndeki gerilimler, bu rekabetin temelini oluşturuyor.
Açık kaynak uçuş takip verilerine göre Çin Halk Kurtuluş Ordusu Hava Kuvvetleri (PLA Air Force), J-10C savaş uçakları ve bir YU-20 havada yakıt ikmal uçağını Mısır’a konuşlandırdı. Global Times’a göre Çin, J-10C ve J-10S uçaklarıyla katılım sağlarken; Mısır Hava Kuvvetleri ise tatbikatta MiG-29 uçaklarını kullandı.
KJ-500 tipi erken uyarı ve kontrol uçağının bu tatbikatta görev almasının, Çin’in bu tür bir uçağı uluslararası bir askeri tatbikata ilk kez dahil etmesi açısından önemli olduğunu belirtildi.
Tatbikat, İran ile gerilimin tırmandığı ve ABD’nin Orta Doğu’daki askeri varlığını artırdığı bir döneme denk geliyor. Çin açısından bakıldığında ise Mısır, savunma sanayi ihracatı için stratejik bir pazar konumunda.
1979’da İsrail ile imzalanan barış anlaşmasından bu yana ABD, Mısır’a düzenli askeri yardım sağlıyor. Reuters verilerine göre bu yardım yalnızca 2024 yılında 1,3 milyar doları buldu.
Geçtiğimiz yıl Çin, bir hava gösterisine katılmak üzere yedi adet J-10 savaş uçağı ve bir Y-20 nakliye uçağını Mısır’a göndermişti. Bu yeni tatbikat, Çin birliklerinin Mısır’a ikinci gelişini temsil ediyor.
Mısır Silahlı Kuvvetleri sözcüsü, resmi Facebook sayfasında yaptığı açıklamada, Mısır’daki bir hava üssünde gerçekleştirilen tatbikatın “iki ülke arasındaki savaş konseptlerinin teorik ve pratik uygulamalarla birleştirilmesini” amaçladığını belirtti.
Çin Savunma Bakanlığı da tatbikatın, Çin ve Mısır orduları arasındaki pratik iş birliğini geliştirme ve karşılıklı güven ile dostluğu pekiştirme açısından büyük önem taşıdığını vurguladı.
Tatbikat resmî olarak “Medeniyet Kartalları 2025” (Eagles of Civilisation 2025) olarak adlandırıldı.
Tatbikatla ilgili spesifik uzman analizleri sınırlı, ancak genel olarak Çin’in Afrika ve Ortadoğu’daki askeri etkisini artırma stratejisinin bir parçası olduğu düşünülüyor. Bu tatbikat, iki ülke arasındaki savunma ilişkilerini güçlendirmeyi ve bölgesel işbirliğini derinleştirmeyi amaçlıyor gibi görünüyor.
Çin ve Mısır arasındaki askeri işbirliği, son yıllarda giderek derinleşmiştir, özellikle Wing Loong I insansız hava araçları (İHA) ve diğer askeri ekipmanların satışı işbirliğinin bir parçasıdır. Tarihsel olarak, Mısır Deniz Kuvvetleri 1960’larda Çin’den gemiler temin etmiş, bu da iki ülke arasındaki askeri ilişkilerin köklü olduğunu göstermektedir.
Son yıllarda ise bu işbirliği, ortak tatbikatlar, terörizmle mücadele görüşmeleri ve potansiyel ekipman transferleriyle genişlemiştir. Örneğin, 15 Nisan 2025’teki Y-20 uçaklarının inişi, bu işbirliğinin lojistik boyutunu vurgulamaktadır.
