Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE), Somali’nin Puntland bölgesine ait Bosaso Havalimanı’na İsrail üretimi ELM-2084 3D AESA radar sistemi konuşlandırdığı ortaya çıktı. Middle East Eye’a (MEE) konuşan kaynaklara göre, bu adım Yemen’den gelebilecek Husi saldırılarına karşı erken uyarı amacı taşıyor.
Mart 2025’te çekilen uydu görüntülerinde radarın havaalanı yakınlarına yerleştirildiği görülüyor. Radarın, özellikle insansız hava araçları (İHA) ve füze tehditlerine karşı bölgeyi koruma amacıyla kurulduğu ifade ediliyor.
Açık kaynak hava trafiği verilerine göre BAE, Sudan’daki paramiliter Hızlı Destek Güçleri’ne (RSF) destek sağlamak amacıyla Bosaso Havalimanı’nı giderek artan şekilde kullanıyor. Her gün büyük kargo uçaklarının mühimmat ve silah taşıdığı iddia ediliyor. Sudan hükümeti, BAE’yi RSF’ye desteği nedeniyle Uluslararası Adalet Divanı’na (UAD) şikâyet etmişti. BAE ise bu iddiaları reddediyor.
Puntland Cumhurbaşkanı Deni’nin Onaysız Kararı
Puntland Cumhurbaşkanı Said Abdullahi Deni’nin, havalimanını BAE’ye devretme kararını Puntland Parlamentosu veya Somali Federal Hükûmeti’nden onay almadan gerçekleştirdiği ileri sürülüyor. MEE’ye konuşan bir kaynak, “Bu gizli bir anlaşmadır, kabine de dahil olmak üzere hükümetin üst kademeleri bile habersiz,” dedi.
Aynı kaynak, Kolombiyalı askerlerin Sudan’a gönderilmek üzere Bosaso’ya getirildiğini, ancak vizelerin kimin tarafından verildiğinin belirsiz olduğunu da belirtti.
BAE, uzun süredir Somali’de özellikle El Şebab’la mücadele kapsamında askeri destek sağlıyor. Puntland’ta ise 2009’dan bu yana aktif olan BAE, bölgedeki güçleri eğiterek korsanlıkla mücadelede önemli rol oynadı.
Deni’nin BAE ile yakın ilişkisi, siyasi hırslarını destekleyecek mali yardım beklentisiyle ilişkilendiriliyor. Somalili kaynaklara göre Deni, 2026’daki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ulusal destek arayışında.
Puntland merkezli Sidra Enstitüsü Başkanı Salim Said Salim’e göre, Deni yönetimi radarın varlığı hakkında hiçbir açıklama yapmazken, sosyal medya ve uydu görüntüleri bu durumu doğrular nitelikte. Salim, “Bu sessizlik, iddiaların doğruluğunu teyit eder nitelikte,” dedi.
Enstitü ayrıca, Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mohamud’un, El Şebab’la mücadele için BAE desteğine bağımlı olduğundan dolayı radar konuşlandırması gibi kritik konularda sessiz kalmayı tercih ettiğini belirtti.
Mohamud hükûmeti, El Şebab’ın son dönemdeki kazanımları ve aşiret yapısından kaynaklı siyasal baskılarla karşı karşıya. Genel oy sistemine geçiş teklifi, önde gelen siyasetçilerin direnişiyle karşılanıyor.
Öte yandan, BAE’nin ayrılıkçı Somaliland bölgesinde de etkisini artırması Mogadişu yönetimini endişelendiriyor. Somali Dışişleri Bakanı Ahmed Mo Fiqi, Somaliland liderine devlet başkanıymış gibi muamele yapılmasına karşı BAE’ye resmi bir uyarı mektubu gönderildiğini açıkladı.
ARKA PLAN BİLGİ
Puntland, Afrika Boynuzu’nda yer alan Somali’nin kuzeydoğusunda bulunan özerk bir bölgedir. 1998 yılında Somali’nin iç savaşla parçalanmasından sonra kendisini özerk ilan etmiştir. Başkenti Garowe’dir.Puntland, Somaliland gibi bağımsızlık ilan etmemiştir.Puntland hükümeti, kendi başkanını ve parlamentosunu seçer, güvenlik ve ekonomik politikalarını büyük ölçüde bağımsız yürütür.Bölgenin şu anki lideri Said Abdullahi Deni’dir (2025 itibarıyla).
Aden Körfezi’ne açılan kıyıları ve Bosaso Limanı, bölgeyi jeostratejik açıdan kritik kılmaktadır.Yemen’e yakınlığı nedeniyle Orta Doğu’daki çatışmaların etkisi altında kalmaktadır.Deniz ticareti, enerji yolları ve güvenlik koridorları açısından kilit roldedir.
Puntland, uluslararası alanda bağımsız bir devlet olarak tanınmaz. Yine de BAE, Türkiye, ABD gibi ülkelerle doğrudan temaslar kurabilmiştir. Türkiye, Mogadişu merkezli Somali hükümetiyle çalışırken, BAE gibi ülkeler zaman zaman doğrudan Puntland ile temasta bulunmuştur — bu da merkezi hükümetle gerilimlere neden olmuştur.
