ABD Donanması ile Kongre, Donanma’nın yeni nesil savaş uçağı için sözleşme imzalama sürecinde Trump yönetimiyle anlaşmazlık yaşıyor.
Reuters’in üç ayrı kaynağa dayandırdığı habere göre, Anlaşmazlığın merkezinde, ABD Donanması’nın mevcut Boeing F/A-18 Super Hornet filosunu 2030’larda hizmete girmesi planlanan yeni nesil, uçak gemisi konuşlu hayalet avcı uçağı ile değiştirme hedefi yatıyor. Bu kapsamda başlatılan F/A-XX programı, yüz milyarlarca dolarlık potansiyel sözleşmelerle büyük önem taşıyor.
Donanma, kazanan şirketi Mart ayında açıklamayı planlasa da, yaşanan finansal anlaşmazlıklar bu süreci geciktirme riski taşıyor. Pentagon’daki bazı yetkililer, mühendislik ve üretim kapasitesine dair endişeler nedeniyle programın üç yıl ertelenmesini öneriyor.
Mart ayında, ABD Hava Kuvvetleri, 5. nesil F-22’lerin yerine geçecek 6. nesil F-47 savaş jetlerinin üretimi için Boeing’e sözleşme verdi. 185’ten fazla jetin alınması planlanıyor.
Donanma ihalesinde ise Boeing ve Northrop Grumman yarışta kalırken, Lockheed Martin‘in elendiği bildirildi.
Donanma için üç yıllık bir gecikme, mevcut sözleşme ve fiyat garantilerinin süresinin dolmasına neden olacak. Bu da yeni bir ihalenin kaçınılmaz hale gelerek mevcut programın iptaline yol açabileceği anlamına geliyor.
Pentagon yorum yapmazken, sözcü “karar öncesi iç iletişimler hakkında bilgi veremeyeceklerini” belirtti.
Jeopolitik Risk: Çin’in Gelişmiş Savaş Uçakları
F/A-XX’in gecikmesi, uçak gemilerinin gelecekteki etkinliği ve Çin’le rekabette deniz havacılığının rolü gibi kritik soruları gündeme getiriyor. 2030 sonrası uçak gemilerinden operasyon gerçekleştirebilecek modern savaş uçaklarının eksikliği, ABD Donanması’nın caydırıcılığını zayıflatabilir.
Çin, 6. nesil olarak tanımladığı J-50 ve J-36 savaş uçaklarının test uçuşlarını çoktan gerçekleştirdi.
Bir ABD yetkilisi, “Eğer Donanma yeni nesil savaş uçağına yatırım yapmazsa, ABD uçak gemileri 30 yıl içinde işlevsiz hale gelebilir” diyerek uyardı.
Pentagon’un Fonu Kesme Planı
İki sektör yöneticisi ve bir kongre yardımcısına göre, Savunma Bakanı Pete Hegseth’in maliyet değerlendirme ofisi, Kongre’nin 2025 bütçesinde F/A-XX için ayırdığı 454 milyon doları başka projelere aktarmayı planlıyor.
Ayrıca, Pentagon’un 500 milyon dolarlık ilave fonu da kesmek üzere Kongre’ye talepte bulunmaya hazırlandığı bildirildi.
Bu iki büyük kesinti ve sözleşmenin ertelenmesi, daha önce kamuoyuna açıklanmamıştı. Sektör kaynakları, bazı Kongre üyelerinin bu gelişmelere sert tepki verdiğini ve Savunma Bakanlığı’na “Bunu yapmaya cesaret etmeyin” mesajı verdiğini belirtti.
Elon Musk’tan Otonom Uçak Vurgusu
Trump yönetimi, savunma alımlarını modernize etmeyi hedefliyor. Başkanın danışmanı Elon Musk, insanlı savaş uçaklarını “eski” olarak tanımlarken, bazı uzmanlar düşmanların sinyal bozma kabiliyetlerinin otonom sistemlere karşı üstünlük sağlayabileceğini, bu nedenle insanlı savaş uçaklarının hâlâ gerekli olduğunu savunuyor.
