Üst düzey ABD ve Rus yetkililerinin Riyad’daki görüşmeleri başlarken, küresel diplomasi sahnesinde gözler Suudi Arabistan’a çevrildi. Gündemin merkezinde, Ukrayna’daki çatışmanın çözümü ve Rusya-ABD ilişkilerinin iyileştirilmesi yer alıyor.
Her iki taraf da görüşmelerden somut bir ilerleme beklemediklerini açıkladı. Ancak bu toplantının, ABD Başkanı Donald Trump ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasında ay sonunda gerçekleşmesi beklenen kritik zirvenin zeminini hazırladığı belirtiliyor.
Üst Düzey Katılım
Görüşmelere, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio katıldı. Ayrıca, Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan ve Suudi Devlet Bakanı ve Ulusal Güvenlik Danışmanı Musaed Al-Aiban da toplantıda yer aldı.
ABD’li ve Rus yetkililer arasındaki Riyad’daki görüşmeler, Moskova’nın Ukrayna’daki savaşını sona erdirmeye yönelik şimdiye kadarki en önemli diplomatik temaslardan biri olarak değerlendiriliyor. Tarafların, Ukrayna’daki çatışmanın sona erdirilmesi ve ABD-Rus ilişkilerinin iyileştirilmesi konusunda görüş alışverişinde bulunduğu bildirildi.
Görüşmelerin, ABD Başkanı Donald Trump ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasında bir zirvenin önünü açabileceği iddia ediliyor.
Ukrayna’nın Tepkisi
Ukrayna, toplantıya katılmadığını belirterek, Riyad’da kendi adına bir barış anlaşması yapılamayacağını vurguladı.
Rusya Dışişleri Bakanlığı, Lavrov’un, Ukrayna’daki savaşı sona erdirmeye yönelik müzakerelere ve ABD-Rusya ilişkilerindeki tüm sorunların ele alınmasına odaklanacağını açıkladı.
Trump’ın Rolü ve Ekonomik Boyut
Rusya’nın egemen varlık fonu başkanı Kirill Dmitriev, Riyad’daki toplantı öncesinde Trump’ı sorun çözücü olarak tanımladı. Dmitriev, Trump’ın ekibinin karmaşık sorunları hızlı ve etkili şekilde çözebildiğini savundu.
Putin’in dış politika danışmanı Yuri Uşakov, Dmitriev’in toplantılarda ekonomik konulara dair görüşmeler yapacağını açıkladı. Uşakov, ABD’li şirketlerin Rusya’dan çekilmesi nedeniyle yaklaşık 300 milyar dolar kaybettiklerini belirtti.
Avrupa’nın Tutumu
Riyad’daki görüşmeler, Avrupalı liderlerin Paris’te düzenlediği acil zirvenin ardından geldi. Avrupa ülkeleri, Ukrayna’nın güvenliğini sağlamak için daha fazla yatırım yapacaklarını duyurdu.
Hollanda Başbakanı Dick Schoof, yaptığı açıklamada, “Avrupa’nın güvenliği için Ukrayna’nın yanında olmaya devam etmeliyiz” dedi. Avrupa’nın olası bir anlaşmada rol alması gerektiğini ve ABD ile iş birliğinin şart olduğunu vurguladı.
İlk Diplomatik Temas
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz ve Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff, Riyad’da Lavrov ve Putin’in dış politika danışmanı Yuri Uşakov ile bir araya geldi.
Görüşmeler, Trump’ın göreve gelmesinden bir ay sonra gerçekleşti ve ABD’nin Ukrayna konusundaki tutumunda önemli bir değişimi yansıtıyor. Biden yönetimi, şimdiye kadar Rusya’nın barış konusunda ciddi olmadığı görüşündeydi.
ABD yetkilileri, bu temasın Moskova’nın Ukrayna’daki savaşı sona erdirme konusundaki samimiyetini test etmek için yapıldığını belirtti.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Tammy Bruce, Riyad’daki toplantının Putin ve Trump arasında olası bir zirvenin ilk adımı olabileceğini ifade etti.
Kremlin ise görüşmelerin, Rus-Amerikan ilişkilerinin tüm boyutlarını ele alacağını ve olası bir Putin-Trump zirvesine hazırlık niteliği taşıyacağını açıkladı.
ABD-Avrupa İlişkilerinde Belirsizlik
Trump’ın Putin’i doğrudan arayarak Ukrayna hakkında görüşmeler yapması, Avrupa’nın Washington ile ilişkilerinde yeni bir belirsizlik yarattı.
Paris’teki zirve sonrası konuşan bir Avrupalı yetkili, “Başkan Trump ile ‘güç yoluyla barış’ anlayışında hemfikiriz” dedi.
İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Ukrayna’ya barış gücü gönderme fikrini desteklediklerini ancak ABD’nin güvenlik taahhüdü vermesi gerektiğini belirtti.
Trump’ın Ukrayna Özel Temsilcisi Keith Kellogg, önümüzdeki günlerde Ukrayna’yı ziyaret edeceğini duyurdu. Kellogg, ABD’nin Avrupalı barış gücü için güvenlik garantisi verip vermeyeceği konusunda net bir açıklama yapmadı ancak, “Hiçbir seçenek masadan kaldırılmamalıdır” dedi.
