Pekin’in, Kanada’nın bir savaş gemisini Tayvan Boğazı’ndan geçirmesini eleştirmesinin ardından Tayvan Savunma Bakanlığı, boğazın Çin’e ait olmadığını ve bölgede gerginlik yaratmaya yönelik her türlü girişimin küresel güvenliği tehdit ettiğini açıkladı.
ABD Donanması ile Kanada, İngiltere ve Fransa gibi müttefik ülkelerin savaş gemileri, Tayvan Boğazı’nı uluslararası bir su yolu olarak kabul ederek düzenli geçişler yapıyor. Tayvan da bu görüşü paylaşırken, Çin boğazın kendi egemenlik sahasında olduğunu öne sürüyor.
Geçtiğimiz hafta, ABD Donanması’na ait gemilerin boğazdan geçiş yapması Pekin’in sert tepkisine neden oldu. Çin, bu tür misyonların güvenlik risklerini artırdığını savunarak, “ortak savaşa hazırlık devriyeleri” düzenlediğini duyurdu.
Savunma Bakanlığı: Tayvan Boğazı Çin’in Egemenlik Alanında Değil
Tayvan Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, “Tayvan Boğazı kesinlikle Çin’in egemenlik alanı içinde değildir” denildi. Ayrıca, müttefik ülkelerin boğazdaki seyrüsefer özgürlüğünü vurgulayan eylemlerinin, Çin’in Tayvan Boğazı’nı “iç mesele” gibi göstermeye yönelik çabalarına karşı somut bir yanıt olduğu belirtildi.
Bakanlık, Tayvan Boğazı’nda barış ve istikrarın yalnızca Tayvan’ı ilgilendiren bir konu olmadığını, özgür ve demokratik ülkelerin ortak kaygısı olduğunu vurguladı. Açıklamada, “Komünist ordunun Tayvan Boğazı’nda kasıtlı olarak gerginlik yaratma girişimleri, küresel güvenlik için gerçek bir tehdit oluşturacaktır” ifadelerine yer verildi.
Çin’in Askeri Hareketliliği ve Tepkisi
Tayvan, Çin’in ada yakınlarında artan askeri faaliyetlerinden şikayetçi. Tayvan Savunma Bakanlığı, son 24 saatte Tayvan çevresinde, boğazda ve adanın güneybatısında yoğunlaşan 41 Çin askeri uçağı ve 9 savaş gemisinin tespit edildiğini açıkladı.
Çin ordusu ise Kanada’nın savaş gemisini boğazdan geçirmesini sert bir dille eleştirdi. Halk Kurtuluş Ordusu Doğu Tiyatro Komutanlığı, Kanada’nın eylemlerinin “bilinçli olarak sorun yarattığını” ve bölgedeki barış ve istikrarı tehlikeye attığını öne sürdü. Açıklamada, “Bölge kuvvetleri her zaman yüksek alarm seviyesini korumakta ve tüm tehdit ve provokasyonlara kararlılıkla karşı koymaktadır” ifadeleri kullanıldı.
Kanada ordusu ise konuyla ilgili yorum yapmaktan kaçındı. Hem Çin hem de Tayvan hükümetleri, gemiyi Kanada hükümetiyle ilişkilendirdi.
ABD, Tayvan’ın Bağımsızlığına Dair Açıklamalarını Kaldırdı
ABD Dışişleri Bakanlığı, Washington’un Tayvan’ın bağımsızlığını desteklemediğini belirten ifadeleri resmi web sitesinden kaldırdı. Çin’in hak iddia ettiği özerk ada hakkında yayımlanan son “bilgi notunda”, daha önce yer alan “Tayvan’ın bağımsızlığını desteklemiyoruz” ifadesine artık yer verilmedi.
Bilgi Notundaki Önemli Değişiklikler
Perşembe günü güncellenen metinde, Tayvan’ın uluslararası örgütlere katılımına dair ifadeler de değiştirildi. Önceden yer alan “devlet olma şartının aranmadığı” ifadesi kaldırılırken, bunun yerine “Tayvan ile Çin arasındaki anlaşmazlığın, Boğazın her iki tarafındaki halk tarafından kabul edilebilir bir şekilde ve zorlama olmaksızın çözülmesi gerektiği” vurgulandı.
Ayrıca, Pentagon’un Tayvan Ulusal Bilim ve Teknoloji Konseyi ile işbirliğini duyuran yeni bir ifade de bilgi notuna eklendi.
ABD: “Bilgi Notu Rutin Güncellendi”
Dışişleri Bakanlığı, web sitesindeki bu değişikliklerin “rutin” olduğunu belirtti. Konuyla ilgili olarak basına açıklama yapan bir sözcü, “Bilgi notu, Tayvan ile olan gayri resmi ilişkimiz hakkında kamuoyunu bilgilendirmek için güncellenmiştir” dedi.
ABD’nin, “Tek Çin Politikası” çerçevesinde Çin hükümetini resmen tanımaya devam ettiğini ve Tayvan Boğazı’ndaki barış ve istikrarın korunmasına bağlı kaldığını vurgulayan sözcü, “Her iki tarafın da statükoyu tek taraflı olarak değiştirmesine karşıyız. Boğazlar arası diyaloğu destekliyoruz ve farklılıkların barışçıl yollarla çözülmesini bekliyoruz” ifadelerini kullandı.
Çin’den Sert Tepki
Çin Halk Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, ABD’nin Tayvan politikasındaki değişiklikleri “ciddi bir geri adım” olarak nitelendirdi ve Washington’un tutumunu eleştirdi.
ABD Dışişleri Bakanlığı ise Al Jazeera’nin konuyla ilgili sorularına henüz yanıt vermedi.
