İsveçli havacılık ve savunma şirketi Saab’ın ABD’deki iştiraki Saab North America, ABD Adalet Bakanlığı (DoJ) tarafından bir mahkeme celbi aldı. Bu celpte, Brezilya hükümetinin 2014 yılında gerçekleştirdiği 36 adet Gripen E/F savaş uçağı alımına ilişkin bilgi talep edilmektedir.
10 Ekim 2024’te yapılan açıklamada, Saab “Adalet Bakanlığı ile tam işbirliği yapacağını ve gerekli bilgileri sağlayacağını” belirtti. Ancak İsveçli üretici, gizlilik yükümlülüklerini gerekçe göstererek konuyla ilgili daha fazla ayrıntı vermeyi reddetti.
Brezilya’nın FX-2 programı kapsamında yürütülen savaş uçağı tedarik süreci, 2008-2014 yılları arasında gerçekleştirilmişti. Saab, bu süreçte Boeing’in F-18 Super Hornet’i ve Dassault Aviation’ın Rafale modeli ile yarışarak Brezilya Hava Kuvvetleri’ne 36 Gripen E/F savaş uçağı tedarik etme anlaşmasını kazandı. 5.4 milyar dolarlık bu anlaşma, ayrıca gelecekte Brezilya’da Gripen üretimi yapılmasını da kapsıyordu.
Hem İsveç hem de Brezilya makamları bu tedarik sürecini daha önce soruşturmuş, ancak Saab’ın usulsüzlük yaptığına dair bir bulguya rastlanmamıştır. 2016 yılında Brezilyalı savcılar, Brezilya’nın eski ve mevcut Devlet Başkanı Luiz Inácio Lula da Silva’yı, Saab’ın ihaleyi kazanması için nüfuzunu kullanmakla suçlamıştı. Lula’nın hukuk ekibi bu suçlamaları siyasi amaçlı olarak nitelendirmişti.
Brezilya Hava Kuvvetleri (FAB), tartışmalara rağmen kararının arkasında durmuş ve Gripen’in, filonun çoğunluğunu oluşturan yaşlanan Northrop F-5 uçaklarının yerini almak için en iyi seçenek olduğunu belirtmiştir. Brezilya, 2022 yılında dört ek Gripen savaş uçağı siparişi daha verdi.
Teslimatlar Kasım 2021’de başlamış ve FAB’ın 1. Hava Savunma Grubu’nun ‘Jaguar’ filosu şu anda dokuz F-39E Gripen uçağı kullanmaktadır. Geriye kalan uçakların ise 2027’ye kadar teslim edilmesi planlanmaktadır. Ayrıca, Ağustos 2023’te Brezilya hükümeti, 34 adet ek Gripen uçağı siparişi vererek filosunu daha da genişletmeyi hedeflemektedir.
