ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray’da İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile düzenlediği ortak basın toplantısında, ABD’nin Gazze Şeridi’ni devralarak uzun vadeli sahip olmayı planladığını açıkladı. Trump, bölgedeki güvenliği sağlamak amacıyla gerekirse Amerikan askerlerinin konuşlandırılabileceğini belirtti.
Trump’ın tartışmalı önerisinin, İsrail ile Hamas arasındaki kırılgan ateşkesi ve Gazze’de tutulan rehinelerin serbest bırakılmasına yönelik müzakereleri daha da karmaşık hale getireceği düşünülüyor.
İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu ile Beyaz Saray’da görüşen Trump, Filistinlilerin Gazze’ye geri dönmemesi gerektiğini savundu. Trump, “Gazze’de yaşamak mümkün değil. İnsanları mutlu edecek başka bir yer bulmalıyız.” dedi.
Trump, ABD’nin Gazze Şeridi’nin mülkiyetini üstleneceğini, Filistinlilerin başka bir yere yerleştirilmesinin ardından bölgenin yeniden inşa edileceğini ve buranın “Orta Doğu’nun Rivierası”na dönüştürüleceğini iddia etti. Ancak, ABD’nin bu yetkiyi hangi temele dayandıracağı konusunda herhangi bir açıklama yapmadı.
Trump’ın bu açıklamaları, İsrail ile Hamas arasındaki ateşkesin geleceğini belirsizleştirirken, Gazze’de insani yardım çalışmalarının artırılması yönündeki diplomatik çabalarla da çelişiyor.
Arap Ülkelerinden Sert Tepki
Trump’ın açıklamaları, bölgedeki müttefiklerinden sert tepki aldı. Mısır, Ürdün ve diğer Arap ülkeleri, Filistinlilerin zorla Gazze’den çıkarılmasının bölgesel istikrarı tehlikeye atacağını ve İsrail-Filistin sorununa yönelik iki devletli çözümü baltalayacağını vurguladı.
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı, bağımsız bir Filistin devletine verdikleri desteğin “kesin ve değişmez” olduğunu belirterek Trump’ın önerisini reddetti. Riyad yönetimi, uluslararası toplumun Filistinlilerin topraklarına bağlı kalmasını sağlaması gerektiğini ifade etti.
Trump: “Filistinlilerin Alternatifleri Yok”
Trump, Gazze’de yaşayan Filistinlilerin “büyük bir moloz yığınında” yaşamaya devam edemeyeceğini ve onların başka bir yere yerleştirilmesi gerektiğini savundu. Ancak Mısır ve Ürdün’ün, Filistinlileri kabul etmeyeceğini açıkça belirtmesine rağmen Trump, zamanla bu tutumlarının değişeceğine inanıyor.
Trump, ABD askerlerinin Gazze’nin yeniden inşasında görev alabileceğini de göz ardı etmedi. “Ne gerekiyorsa yapacağız.” diyerek, Amerikan birliklerinin olası konuşlandırılmasına açık kapı bıraktı. Ancak, bu öneri hem Demokratlar hem de bazı Cumhuriyetçiler tarafından tepkiyle karşılandı.
ABD Kongresi’nde Endişeler
Demokrat Senatör Chris Murphy, Trump’ın önerisini “akıl dışı” olarak nitelendirerek, “Gazze’yi işgal etmek binlerce Amerikalının hayatına mal olacak ve bölgeyi onlarca yıl sürecek bir kaosa sürükleyecek.” dedi.
Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham ise Arap ülkelerinin bu öneriye nasıl yanıt vereceğini görmek gerektiğini belirterek, Güney Carolina’daki seçmenlerin böyle bir plana sıcak bakmayacağını düşündüğünü ifade etti.
Netanyahu’nun Washington ziyareti, İsrail iç politikasında zorlu bir döneme denk geldi. İsrail Başbakanı, hakkında süren yolsuzluk davasının kamuoyundaki etkisini azaltmak için Trump ile yan yana görünmek isteyebilir. Trump ise Netanyahu’nun liderliğini övgüyle karşıladı.
Öte yandan, Netanyahu hükümeti içindeki aşırı sağcı unsurlar, Filistinlilerin Gazze’den zorla çıkarılmasını destekliyor. Ancak bu plan, İsrail-Filistin çatışmasını daha da derinleştirme ve uluslararası diplomatik çabaları sekteye uğratma riski taşıyor.
Ateşkes Süreci ve Hamas’ın Tutumu
Hamas, ateşkes sürecinin ikinci aşamasında rehineleri serbest bırakmadan önce İsrail güçlerinin Gazze’den tamamen çekilmesini talep ediyor. Netanyahu ise Hamas’a karşı zafer kazanılmadan çatışmayı bitirmeyeceklerini belirtiyor.
ABD’nin, Kahire ve Amman gibi bölgesel aktörler üzerinde baskı kurarak Filistinlileri kabul etmeye ikna etmeye çalışabileceği değerlendiriliyor. Ancak bu senaryonun gerçekleşme ihtimali düşük görünüyor.
Trump’ın Gazze ve Filistinlilere yönelik önerileri, hem bölgesel istikrarı hem de ABD’nin Ortadoğu’daki etkisini ciddi şekilde etkileyebilir. ABD’nin Gazze’ye yönelik uzun vadeli bir “sahiplik” stratejisi geliştirme çabası, hem içeride hem de dışarıda tepki topluyor. Netanyahu’nun bu süreçte nasıl bir politika izleyeceği ve bölgesel aktörlerin tepkileri, Ortadoğu’daki dengeleri belirleyici unsurlar olacak.
