Kraliyet Hava Kuvvetleri (RAF) günümüzde 137 adet Typhoon savaş uçağına sahiptir. Bu uçakların 30’u Tranche 1, 67 Tranche 2 ve 40 Tranche 3 modelindedir. Typhoon FGR4 olarak bilinen bu uçaklar, hem Birleşik Krallık içinde hem de uluslararası görevlerde birçok hava muharebe görevini üstlenmektedir.
Başlangıçta 232 adet Typhoon almayı planlayan Birleşik Krallık, bu uçaklardan yalnızca 160 tanesini teslim almıştır. Bunun nedeni, Suudi Arabistan ve Katar’ın İngiltere’nin üretim kotasından sırasıyla 24 adet almasıdır. Ayrıca Katar, 12 adet daha sipariş etmeyi planlamaktadır.
RAF’ın mevcut planı, 2027’ye kadar Falkland Adaları’nda 4 uçak bulundurmayı ve eski Tranche 1 varyantından 26 uçağı emekli etmeyi hedefliyor. Bu süreç tamamlandığında hizmette kalan Typhoon sayısı 107 olacak. Ancak OCU, deneme ve test uçuşları, QRA (Hızlı Reaksiyon Alarmı) ve FI (Uçuş İnceleme) görevleri için ayrılan uçaklar çıkarıldığında, günlük operasyonlar için 50’den az uçak aktif görevde kalabilir.
Typhoon, hava savunma, Kara saldırı ve keşif görevlerini yerine getirebilmekte ve çok rollü yapısıyla tek bir sortide birden fazla görevi icra edebilmektedir. Ancak keşif görevleri artık özel sensörler yerine göreve özgü podlar ile gerçekleştirilmekte.
Dördüncü nesil bir avcı uçağı olmasına rağmen fiziksel performansı oldukça yüksek olan Typhoon, F-35’in gizlilik avantajına sahip değildir. Beşinci nesil tehditlere karşı hayatta kalabilmesi için gelişmiş silah sistemlerine ve yerleşik Savunma Yardım Alt Sistemi’ne (DASS) güvenmektedir.
Tranche 1 uçakları, fiziksel olarak Tranche 2 ve 3 modellerine benzer olsalar da aviyonik ve işlemci sistemleri oldukça eskidir. Bu nedenle gelişmiş silah sistemleri (Meteor, Brimstone, StormShadow) ve yeni elektronik taramalı AESA radarları destekleyemezler. Ayrıca, Tranche 1 uçaklarının yorulma ömürlerinin yarısına ulaşması, onların ekonomik açıdan modernize edilmesini daha zor hale getirmektedir.
RAF’ın ekonomik durumu göz önüne alındığında, bu uçakların hurdaya çıkarılması ya da modernize edilmesi konusu Savunma Bakanlığı’nın bütçe politikalarına bağlıdır. Mevcut durumda, Tranche 2 ve 3 uçaklarına yapılacak yatırımların öncelik kazanması daha olasıdır.
Typhoon filosunu genişletmek için yeni uçak alımları bir seçenek olarak değerlendirilmektedir. Bu durum, Birleşik Krallık’ın savunma sanayisi iş gücünü korurken, GCAP (Geleceğin Muharebe Hava Programı) için hazırlık sağlamasına da yardımcı olabilir. Ancak bu kararın F-35 alımları ve GCAP finansmanı ile dengelenmesi gerekecektir.
Kalan 107 Typhoon, özellikle yeni radar sistemleri ile donatılmış olanlar, oldukça güçlü bir etkiye sahiptir. Beşinci nesil F-35 ile entegre çalıştıklarında havadan havaya öldürme oranları ve operasyonel etkinlikleri önemli ölçüde artmaktadır. Ancak, yeterli sayıda uçak ve pilot olmaması, RAF’ın operasyonel kapasitesini sınırlandırmaktadır.
F-35 uçaklarının daha uzun menzilli silahlarla donatılmasına kadar Typhoon, derin saldırı görevlerinde birincil platform olmaya devam edecektir. Bu nedenle, mevcut filoyu küçültmek yerine modernizasyon ve kapasite artırımı yatırımlarının sürdürülmesi kritik öneme sahiptir.
EK BİLGİ:
OCU, Operational Conversion Unit (Operasyonel Dönüşüm Birimi) anlamına gelir. Bu birim, yeni veya deneyimli pilotlara belirli bir uçak tipi üzerinde eğitim verilmesi ve operasyonel görevler için hazır hale getirilmesini sağlamak amacıyla kullanılır. Örneğin, Kraliyet Hava Kuvvetleri’nde (RAF), Typhoon uçakları için OCU, pilotların bu uçaklarla etkin şekilde uçabilmeleri ve görev yapabilmeleri için gereken ileri seviyede eğitimi sunar. Bu eğitim genellikle uçak sistemlerinin kullanımı, silah entegrasyonu ve taktik operasyonlar gibi konuları kapsar.
QRA, Quick Reaction Alert (Hızlı Reaksiyon Alarmı) anlamına gelir. Bu konsept, belirli bir bölgenin hava sahasını korumak için sürekli olarak hazırda bekleyen savaş uçakları ve ekipleri ifade eder. Hızlı Reaksiyon Alarmı, herhangi bir hava sahası ihlali, izinsiz giriş veya tehdit durumunda savaş uçaklarının kısa süre içinde kalkış yapmasını sağlar.Kraliyet Hava Kuvvetleri (RAF) gibi birçok ülkenin hava kuvvetleri, savaş uçaklarını 7/24 görevde tutarak QRA operasyonlarını yürütür. Typhoon FGR4 gibi uçaklar bu tür görevler için ideal platformlardır.
FI, Flight Inspection (Uçuş İnceleme) anlamına gelir. Uçuş inceleme, hava sahası ve hava seyrüsefer yardımcılarının (radarlar, iletişim sistemleri, seyrüsefer cihazları vb.) doğruluğunu, güvenliğini ve performansını test etmek amacıyla yapılan denetleme uçuşlarını ifade eder.
Yerleşik Savunma Yardım Alt Sistemi (DASS – Defensive Aids Sub-System), modern savaş uçaklarında kullanılan bir elektronik savunma sistemidir. Bu sistem, uçağı düşman tehditlerinden korumak için tasarlanmış bir dizi sensör, yazılım ve karşı önlemleri içerir. DASS, savaş uçaklarının hayatta kalma şansını artırmak için kritik bir role sahiptir.
