Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI), 2024 yılına ilişkin küresel askeri harcamalar raporunu yayımladı. Türkiye’nin askeri harcamalarının 2015-2024 döneminde %110 arttığı, yalnızca 2024’te ise bir önceki yıla göre %12 artarak 25 milyar dolara ulaştığı belirtildi.
SIPRI’nin raporuna göre, dünya genelinde askeri harcamalar geçen yıla oranla reel olarak %9,4 artarak 2 trilyon 718 milyar dolarla tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Bu rekor artışta, özellikle Avrupa ve Orta Doğu’daki jeopolitik gerilimlerin etkili olduğu vurgulandı. Avrupa’da Malta hariç tüm ülkeler askeri harcamalarını artırırken, bu yükseliş Rusya-Ukrayna savaşının ve NATO’nun geleceğine dair endişelerin etkisiyle gerçekleşti. Sadece Avrupa’daki artış %17 olarak kaydedildi.
Türkiye’nin askeri harcamalarının 2015-2024 döneminde %110 arttığı, yalnızca 2024’te ise bir önceki yıla göre %12 artarak 25 milyar dolara ulaştığı belirtildi.
En Çok Harcama Yapan Ülkeler
2024’te en fazla askeri harcama yapan beş ülke:
- ABD (997 milyar $)
- Çin (314 milyar $)
- Rusya (149 milyar $)
- Almanya (88,5 milyar $)
- Hindistan (86,1 milyar $)
Bu beş ülkenin toplam harcamaları, küresel askeri harcamaların %60’ını oluşturdu.
ABD’nin 2024’teki askeri harcamaları, NATO toplamının %66’sını ve küresel toplamın %37’sini oluşturdu. Ülkenin 2015-2024 dönemindeki toplam artışı ise %19 oldu.
Avrupalı NATO üyelerinin askeri harcamaları artarken, NATO içindeki payları son 11 yılın zirvesi olan %30’a ulaştı. Raporda, “2024’te üçüncü yılına giren Rusya-Ukrayna savaşı, Avrupa’daki askeri harcamaları Soğuk Savaş sonrası seviyelerin üzerine taşıdı” ifadesi yer aldı.
Almanya’nın askeri harcamaları, 2024’te %28 artarak 88,5 milyar dolara çıktı ve ülke tarihinde ilk kez dünya sıralamasında dördüncü sıraya yerleşti. Almanya’nın son 9 yıldaki artışı ise %89.
Rusya ve Ukrayna: GSYH’ye Etkisi
- Rusya’nın askeri harcamaları %38 artarak 149 milyar dolara ulaştı; bu rakam GSYH’nin %7,1’ine denk geliyor.
- Ukrayna’nın harcamaları ise %2,9 artışla 64,7 milyar dolara yükseldi. Ancak bu rakam, ülkenin GSYH’sinin %34’ünü oluşturdu.
İsrail: 1967’den Bu Yana En Yüksek Artış
İsrail’in askeri harcamaları, Gazze saldırıları nedeniyle %65 artarak 46,5 milyar dolara yükseldi. Bu oran, SIPRI’ye göre 1967 Altı Gün Savaşı’ndan bu yana en büyük yıllık artış.
İran ve Körfez Ülkeleri
- İran’ın askeri harcamaları %10 azalarak 7,9 milyar dolara düştü. Yaptırımların bu düşüşte etkili olduğu belirtildi.
- Suudi Arabistan, 80,3 milyar dolarla Orta Doğu’nun en büyük, dünyanın ise 7. en büyük askeri harcama yapan ülkesi oldu.
SIPRI Askeri Harcamalar ve Silah Üretimi Programı Kıdemli Araştırmacısı Xiao Liang, 100’den fazla ülkenin askeri bütçelerini artırdığına dikkat çekerek şu uyarıda bulundu:“Hükümetler, diğer bütçe alanları pahasına askeri güvenliğe öncelik verdikçe, bu durum toplumlar üzerinde ciddi sosyal ve ekonomik etkiler doğurabilir.”
Raporda, küresel askeri harcamaların 10 yıldır aralıksız arttığı belirtilirken, kişi başına düşen askeri harcamanın 334 dolarla 1990’dan bu yana en yüksek seviye olduğu kaydedildi.
