Türkiye ile Endonezya arasında beşinci nesil savaş uçağı KAAN’ın geliştirilmesi ve ihracatına yönelik stratejik işbirliği resmiyet kazandı.
Indo Defence 2024 Expo & Forum kapsamında, Endonezya’nın başkenti Cakarta’da düzenlenen törende, Türkiye Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) ile Endonezya Savunma Bakanlığı arasında bir Mutabakat Zaptı (MoU) imzalandı. Törene Endonezya Cumhurbaşkanı Prabowo Subianto, Türkiye’nin Endonezya Büyükelçisi Achmad Rizal Purnama, SSB Başkanı Haluk Görgün ve diğer üst düzey yetkililer katıldı.
MoU, Türkiye’nin yerli ve milli imkanlarla geliştirdiği KAAN savaş uçağının Endonezya ile ortak üretimini ve teknoloji paylaşımını öngörüyor. Anlaşmayla birlikte Endonezya, PT Dirgantara Indonesia şirketi aracılığıyla KAAN projesine resmen dahil oldu.
48 Adet KAAN Uçağı Endonezya’ya Teslim Edilecek
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, anlaşma kapsamında 48 adet KAAN uçağının Türkiye’de üretilerek Endonezya’ya ihraç edileceğini duyurdu. Erdoğan, Endonezya’nın yerli üretim kabiliyetlerinin de projeye entegre edileceğini belirtti.
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır da “Türkiye Yüzyılı” vizyonu çerçevesinde imzalanan bu ihracat sözleşmesini memnuniyetle karşıladığını ifade etti.
Ticaret Bakanı Ömer Bolat ise anlaşmanın yalnızca bir ihracat başarısı değil, aynı zamanda iki ülke arasında savunma sanayiinde örnek bir ortak üretim modeli olduğunu vurguladı.
Teslimatlar 10 Yılda Tamamlanacak
11 Haziran’da gerçekleştirilen imza töreninde, TUSAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Cihad Vardan, CEO Dr. Mehmet Demiroğlu, Milli Savunma Bakan Yardımcısı Şuay Alpay ve Endonezya Savunma Bakanı Sjafrie Sjamsoeddin hazır bulundu. TUSAŞ, projenin ana yüklenicisi olarak görev alacak.
48 adet KAAN savaş uçağının üretim ve teslimatı 120 ay içinde tamamlanacak. Türkiye’de üretilecek bu uçaklar, yerli motor sistemleriyle donatılacak. Anlaşma, sadece teslimatı değil, teknoloji transferi ve yerel kapasite gelişimini de kapsıyor.
Haluk Görgün: “Stratejik İşbirliğinin En Somut Örneği”
Savunma Sanayii Başkanı Haluk Görgün, “Bu proje, ortak üretim ve teknoloji paylaşımıyla stratejik işbirliğimizin en somut örneği olacak. Türkiye, KAAN ile küresel güvenlik mimarisine yön veren bir aktör konumuna yükseliyor,” dedi.
Haluk Görgün, KAAN savaş uçağının teslimat süreci hakkında açıklamalarda bulundu. Görgün, “İlk KAAN’ı 48. ayda teslim edeceğiz. Toplam 84 aya yayılan bir teslimat takvimi planlandı. İlk etapta 48 uçak üretilecek, ayrıca sayının 60’a çıkarılabileceği opsiyonel bir satın alma seçeneği de mevcut,” dedi.
KAAN, Türkiye’nin ilk beşinci nesil savaş uçağı olarak, havacılık tarihindeki en ileri adımlardan biri olarak görülüyor. Erdoğan’ın da ifade ettiği gibi, bu anlaşma Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en büyük ihracat sözleşmelerinden biri olma niteliği taşıyor.
Azerbaycan da 2023 yılında KAAN programına katılmak için anlaşma imzalamıştı. Pakistan ve ismi açıklanmayan bir Körfez ülkesinin de programa katılımı değerlendirdiği bildiriliyor.
Endonezya’nın KAAN’a olan taahhüdünün, diğer savaş uçağı üreticileriyle olan ilişkilerine nasıl yansıyacağı ise belirsizliğini koruyor. Reuters’in haberine göre, Endonezya yakın zamanda Çin yapımı J-10 savaş uçaklarıyla ilgilenmişti. Ayrıca, 8,1 milyar dolarlık anlaşma kapsamında Fransız Rafale savaş uçaklarının ilk 42 adedinin teslimatına 2025’te başlanması planlanıyor. ABD tarafında ise Endonezya, Boeing ile 24 adet F-15EX savaş uçağına yönelik bir mutabakat anlaşması imzalamış durumda. Ancak nihai sipariş henüz kesinleşmedi.
Öte yandan, Endonezya’nın Güney Kore’nin KF-21 savaş uçağı programına olan katılımı, fikrî mülkiyet ihlali iddialarına yönelik açılan soruşturmalar nedeniyle halen tartışma konusu olmaya devam ediyor.
48 uçaklık sayı, ideal bir savaş filosu oluşturmak için hesaplandı
Endonezya Savunma Bakanlığı, Türkiye’den 48 adet KAAN beşinci nesil savaş uçağı satın almayı planladığını açıkladı. Bakanlık, bu sayının Endonezya Hava Kuvvetleri (TNI AU) için ideal bir savaş filosu oluşturmak amacıyla belirlendiğini bildirdi.
Savunma Bakanlığı Genel Sekreterliği Enformasyon ve Halkla İlişkiler Dairesi Başkanı Tuğgeneral Frega Ferdinand Wenas Inkiriwang, 12 Haziran 2025’te Jakarta’da düzenlenen Indo Defence 2025 Konferansı’nda yaptığı açıklamada, “48 uçaklık sayı, ideal bir savaş filosu oluşturmak için hesaplanan miktardır” dedi.
Ancak Frega, bu sayının Türkiye ile imzalanan Mutabakat Zaptı’nda (MoU) yer alsa da henüz bağlayıcı bir sözleşme olmadığını belirtti. “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın paylaşımı olmuş olabilir, fakat şu anda elimizde yalnızca bir mutabakat zaptı var. Henüz resmi sözleşme imzalanmadı,” dedi.
Frega, kesin sayı ve şartların, imzalanacak sözleşme sürecine bağlı olarak şekilleneceğini vurguladı. “Sözleşme imzalandığında teknik müzakereler yapılacak. Bu kapsamda teknoloji transferi olup olmayacağı, üretimin ne kadarının birlikte gerçekleştirileceği ve hangi bileşenlerin dahil edileceği gibi detaylar görüşülecek,” ifadelerini kullandı.
Endonezya, bu iş birliğinin yalnızca bir alım süreci olmadığını, aynı zamanda ülkenin savunma sanayisine katkı sağlayacak stratejik bir adım olduğunu değerlendiriyor. Bakanlık, savunma teknolojileri alanında yetkinleşmeyi, sanayisini canlandırmayı ve uzun vadede bağımsızlık kazanmayı hedefliyor.
