TUSAŞ, İspanyol Hava ve Uzay Kuvvetleri envanterindeki F-5M eğitim uçaklarının yerine geçmesi planlanan İleri Düzey Jet Eğitim Uçağı, Entegre Eğitim Sistemi – Muharebe (ITS-C) programı kapsamında Airbus liderliğindeki İspanyol sanayi şirketleriyle bir Mutabakat Anlaşması (MoU) imzaladı.
İş birliği, Airbus’ın tasarım, üretim, hizmet desteği ve eğitim alanlarındaki tecrübesini, TUSAŞ’ın geliştirdiği süpersonik jet eğitim uçağı HÜRJET‘in yenilikçi ve ileri teknoloji tasarımıyla birleştirmeyi hedefliyor. Tek motorlu, çift koltuklu HÜRJET, hem savaş pilotu eğitiminde hem de ileri manevra kabiliyetleriyle ön plana çıkıyor.
Mutabakat kapsamında, HÜRJET’in İspanyol Hava Kuvvetleri envanterine entegrasyonu için sözleşme görüşmeleri ve İspanyol şirketlerinin projeye katkı sağlayacağı roller belirlenecek. Anlaşmanın, iki ülke arasındaki savunma iş birliğini daha da ileri taşıması bekleniyor.
Feindef anlaşması, Airbus’un ulusal koordinatörlüğünde 16 İspanyol şirket tarafından imzalandı. Avrupa’nın önde gelen havacılık şirketlerinden Airbus’a ek olarak anlaşmada yer alan firmalar şunlardır:
Aciturri, Aernova, Aertec, Airtificial, Amper, Centum, Cesa, Clue, GMV, Grabysur, Indra, ITP, Grupo Oesía, Orbital ve Sener.
İspanya, bu programla birlikte teknolojinin transfer edilmesini ve tasarım otoritesi olmayı hedefliyor. İlk aşamada 25 adet eğitim uçağı satın alınması planlanıyor. Bu uçakların ilk örnekleri Türkiye’de üretilecek ve 2028 yılında İspanyol Hava Kuvvetlerine teslim edilecek. İkinci aşamada ise uçağın İspanya’da üretimi başlayacak.
Airbus, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “Bu iş birliği, Airbus’un tasarım, üretim, bakım ve eğitim alanlarındaki deneyimiyle, Turkish Aerospace’in yenilikçi tasarımı olan Hürjet’in birleşimini temel alacak. Hürjet, tek motorlu, çift koltuklu ve süpersonik bir jet eğitim uçağı olarak gelişmiş kabiliyetlere sahiptir” ifadelerini kullandı.
Ayrıca Airbus, bu anlaşmanın sadece İspanyol Hava ve Uzay Kuvvetleri’nin modernizasyonuna değil, aynı zamanda eğitim sisteminin yerlileştirilmesine ve İspanya ile Türkiye arasındaki savunma sanayi bağlarının güçlendirilmesine hizmet ettiğini belirtiyor.
Taraflar daha önce de potansiyel endüstriyel iş birliği için bir mutabakat zaptı imzalamıştı. Bu yeni anlaşma, Madrid’de düzenlenen FEINDEF 2025 Savunma Fuarı kapsamında, İspanyol savunma sanayi şirketlerinin de katılımıyla hayata geçirildi.
Söz konusu mutabakat, TUSAŞ’ın milli imkanlarla geliştirdiği HÜRJET’in İspanya’nın entegre eğitim sistemine dahil edilmesini ve İspanyol havacılık sanayisinin güçlendirilmesini amaçlıyor. Aynı zamanda, Türkiye ile İspanya arasındaki savunma sanayi ilişkilerinin derinleştirilmesini ve İspanyol Hava Kuvvetleri’nin modern jet eğitim ihtiyaçlarının karşılanmasını hedefliyor.
İspanya Savunma Bakanı Margarita Robles, Feindef 2025 Fuarı’ndaki ikinci ziyaretinde, Türk savunma sanayii şirketi TAI tarafından geliştirilen HÜRJET eğitim ve hafif taarruz uçağının birebir boyutlu maketini incelemişti.
Dört numaralı salonda sergilenen uçağın kokpitine giren Robles, TAI yetkilileri ve Türkiye’nin İspanya Büyükelçisi Nüket Küçükel Ezberci ile görüşerek ilgisini ortaya koydu. Bu ziyaret, HÜRJET’in İspanya Hava ve Uzay Kuvvetleri’nin envanterindeki F-5’lerin yerini alabileceği yönündeki süreci resmen teyit eder nitelikte.
Son aylarda İspanya ile Türkiye arasındaki savunma sanayii temasları yoğunlaştı. Türkiye, Airbus İspanya ile çeşitli temaslar kurarak HÜRJET’in üretimi ve teknolojik iş birliği konusunda adımlar attı. Mart ayında Airbus İspanya Başkanı Francisco J. Segura, Türkiye’nin İspanya Büyükelçisi öncülüğündeki heyeti kabul etti. Kısa bir süre sonra, Türk Genelkurmay Başkanı Orgeneral Metin Gürak da resmi İspanya ziyareti kapsamında Airbus tesislerini ziyaret etti.
Ayrıca Gürak, İspanya Genelkurmay Başkanı Amiral Teodoro López Calderón ile görüşmeler yaptı ve NATO’nun müttefik hava sahasını denetlediği Torrejón’daki CAOC merkezini inceledi.
Nisan 2024’te Madrid merkezli Airtificial firması, TUSAŞ ile HÜRJET için iki farklı versiyonda uçuş kontrol sistemi (stick) üretimi konusunda 4,8 milyon euroluk bir sözleşme imzaladı. Bu iş birliği, önceki anlaşmaların genişletilmesi niteliğinde olup HÜRJET’in uçuş kontrol sistemlerinde yüksek teknoloji, elektronik ve mekanik kapasitenin artırılmasını hedefleniyor.
